“จากรายงานพบว่า 17% ของมะเร็งในอวัยวะสืบพันธุ์ผู้หญิง พบมากที่สุดคือ “มะเร็งปากมดลูก” แต่กลับพบว่า “มะเร็งรังไข่” ทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้มากที่สุด เนื่องจากมักเจอมะเร็งรังไข่ในระยะท้ายๆ ของโรคแล้ว”
รังไข่ คือ ?
อวัยวะสืบพันธ์ุในผู้หญิงประกอบไปด้วยรังไข่ (Ovary) มีลักษณะเป็นวงรี ขนาดโดยทั่วไปประมาณ 2-3 ซม. จะอยู่ข้างปีกมดลูกทั้งสองข้าง โดยมีท่อรังไข่ที่เรียกว่า Fallopian tube ยื่นออกมาจากมดลูก Uterus หรือ Womb ซึ่งต่อมาจากช่องคลอด รังไข่ และท่อรังไข่จะอยู่ในช่องเชิงกราน Pelvic ซึ่งนอกจากจะมีอวัยวะสืบพันธ์ุผู้หญิงแล้ว ยังมีอวัยวะที่สำคัญ เช่น กระเพาะปัสสาวะ Bladder ลำไส้ใหญ่ Rectum ต่อมน้ำเหลือง
รังไข่ มีหน้าที่หลัก 2 ประการ คือ
- การผลิตไข่ ซึ่งจะมาผสมกับเชื้อของเพศชายกลายเป็นตัวอ่อน ไข่ฝังตัวอยู่ในโพรงมดลูก
- การผลิตฮอร์โมนเพศหญิง (oestrogen and progesterone) ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของผู้หญิงในทุกๆเดือน รังไข่ข้างหนึ่งของหญิงวัยเจริญพันธ์ุ จะผลิตไข่ขึ้นมาหนึ่งฟอง ไข่จะเคลื่อนไปตามท่อรังไข่และเข้าสู่มดลูก หากไข่ไม่ได้รับการผสมก็จะถูกขับออก
สาเหตุ การเกิดมะเร็งรังไข่
จากการศึกษายังไม่ทราบแน่ชัด แต่พบเหตุส่งเสริมที่ทำให้เกิดมะเร็งรังไข่ ดังนี้
- สภาพแวดล้อม เช่น สารเคมี อาหาร เนื่องจากพบว่าในประเทศอุตสาหกรรม มีผู้ป่วยเป็นมะเร็งรังไข่มากกว่าประเทศเกษตรกรรม
- สตรีที่ไม่มีบุตร หรือมีบุตรน้อย
- ผู้ที่เคยเป็นมะเร็งที่เต้านม มะเร็งมดลูก และมะเร็งระบบทางเดินอาหาร โอกาสเป็นมะเร็งรังไข่มีมากกว่าคนปกติ
กรรมพันธุ์ เป็นสาเหตุหนึ่งในการเกิดโรคมะเร็งรังไข่ หรือไม่ ?
มะเร็งรังไข่ มีอยู่หลายชนิดซึ่งกรรมพันธุ์ก็มีส่วนที่จะเป็นสาเหตุของมะเร็งในรังไข่ได้ ในกลุ่มคนไข้ที่มีคุณย่า คุณแม่ เป็นมะเร็งเต้านม หรือลำไส้ ก็อาจจะมีการถ่ายทอดพันธุกรรมมายังลูกได้
อาการที่แสดง
- บางรายอาจไม่มีอาการ แต่แพทย์ตรวจพบโดยบังเอิญ
- อาการท้องอืด แน่นท้องเป็นประจำ
- มีก้อนในท้องน้อย
- ถ้าก้อนมะเร็งโตมากจะกดกระเพาะปัสสาวะ หรือลำไส้ส่วนปลาย ทำให้ถ่ายปัสสาวะ หรืออุจจาระลำบาก
- ระยะท้ายๆ อาจมีน้ำในช่องท้องทำให้ท้องโตขึ้นกว่าเดิม
- เบื่ออาหาร ผอมแห้ง น้ำหนักลด
การวินิจฉัย
- การตรวจภายในอาจคลำพบก้อนในบริเวณท้องน้อย การคลำพบก้อนรังไข่ได้ในสตรีวัยหมดประจำเดือน ควรนึกถึงมะเร็งรังไข่ไว้ด้วย รู้หรือไม่ !! ปกติวัยหมดประจำเดือน รังไข่จะฝ่อ
- การทำแปปสเมียร์ (pap smear) จากในช่องคลอดส่วนบนทางด้านหลัง อาจพบเซลล์มะเร็งรังไข่ ได้
- การตรวจด้วยเครื่องความถี่สูง อาจช่วยบอกได้ว่ามีก้อนในท้อง ในรายที่อ้วนหรือหน้าท้องหนามาก คลำด้วยมือตามปกติตรวจไม่พบ
- การวินิจฉัย โดยการตรวจภายใน เอ็กซเรย์ หรือ ULTRASOUND หากพบก้อนที่น่าสงสัย ควรทำการผ่าตัดทุกราย เพื่อนำก้อนเนื้อไปพิสูจน์ทางพยาธิวิทยา
เมื่อพบแล้วทำเช่นไร
การผ่าตัด เป็นวิธีแรกที่แพทย์จะเลือกทำการรักษา ถ้าไม่สามารถตัดออกได้หมดเนื่องจากโรคกระจายออกไปมากแล้ว แพทย์จะพยายามตัดออกให้ได้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ แล้วให้การรักษาต่อด้วยเคมีบำบัด หรือรังสีบำบัด
ปัจจุบันมีเทคโนโลยีการผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวชเข้ามาช่วย ที่สามารถใช้การผ่าตัดผ่านกล้องรักษาโรคทางนรีเวชที่ต้องรักษาด้วยการผ่าตัดได้เกือบทุกโรค เช่น เนื้องอกมดลูก ถุงน้ำรังไข่ ซึ่งเป็นโรคที่พบบ่อยมาก ส่วนใหญ่การผ่าตัดรักษาโรคมะเร็งทางนรีเวชทำได้มากขึ้น เช่น มะเร็งปากมดลูก มะเร็งมดลูก และมะเร็งรังไข่ที่มีก้อนไม่ใหญ่มาก
**เทคโนโลยีการผ่าตัดผ่านกล้อง เหมาะสำหรับผ่าตัดรักษาโรคทางนรีเวช ทั้งโรคซีสต์ ช็อกโกแลตซีสต์เนื้องอกในโพรงมดลูกและรังไข่ การผ่าตัดไส้ติ่งทางหน้าท้อง เลาะพังผืดในอุ้งเชิงกราน การฉีดสีตรวจดูท่อนำไข่ การผ่าตัดในกรณีตั้งครรภ์นอกมดลูก ประจำเดือนมากผิดปกติจากเยื่อบุโพรงมดลูกหนา และการผ่าตัดทำหมัน**
Q: ถ้าอยู่ในช่วงวัยเจริญพันธุ์ และต้องการจะมีบุตร เมื่อเกิดโรคแต่ ไม่อยากให้ตัดรังไข่จะมีวิธีการอย่างไร
A : รายที่พบมะเร็งรังไข่ และกำลังอยู่ในช่วงวัยเจริญพันธุ์ ( 17-18 ปี ) ในช่วงต้นของการมีประจำเดือน มักจะรักษาด้วยคีโมได้ผลดีสำหรับผู้ที่มีอายุน้อยและเป็นมะเร็งรังไข่ในระยะเริ่มต้น ซึ่งปกติรังไข่จะมี 2 ข้าง และจะตัดรังไข่ข้างที่เป็นออก ร่วมกับการให้ยาคีโมเพื่อทำการรักษา ซึ่งในคนไข้เหล่ามนี้จะมีประจำเดือนปกติ สามารถแต่งงานและมีบุตรได้ อย่างไรก็ตามต้องขึ้นอยู่กับชนิดของมะเร็งด้วย
ป้องกันมะเร็งรังไข่อย่างไรบ้าง
การป้องกันโรคยังหาสาเหตุไม่ได้ เนื่องจากมะเร็งรังไข่ในระยะแรก ๆ มักไม่มีอาการ อีกทั้ง ยังไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริง การป้องกันจึงทำได้ยาก ดังนั้นวิธีที่ดีที่สุด คือรับการตรวจภายใน หรือพบแพทย์เพื่อตรวจด้วยคลื่นความถี่สูง อย่างน้อยปีละครั้ง
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
โรงพยาบาลเปาโล พหลโยธิน ศูนย์สุขภาพสตรี อาคาร 1 ชั้น 4
โทร.0-2271-7000 ต่อ 10498-99
ปรึกษาแพทย์ออนไลน์
