อัลตร้าซาวด์มดลูกและรังไข่...ตรวจแบบภายนอกหรือภายในดีกว่ากัน?

สุขภาพมดลูกและรังไข่เป็นเรื่องสำคัญที่ผู้หญิงไม่ควรมองข้าม โดยเฉพาะเมื่อร่างกายส่งสัญญาณ เช่น เช่น อาการปวดท้องน้อย ประจำเดือนผิดปกติ หรือมีประวัติความผิดปกติในครอบครัวเกี่ยวกับโรคมะเร็งหรือถุงน้ำรังไข่ หนึ่งในวิธีที่ช่วยให้แพทย์เห็นภาพความเป็นไปของอวัยวะภายในได้ชัดเจนและปลอดภัยก็คือ “การตรวจอัลตร้าซาวด์มดลูกและรังไข่” ซึ่งมีสองแบบหลักๆ คือ แบบภายนอกและแบบภายใน แล้วเราควรเลือกแบบไหนดี? บทความนี้มีคำตอบ

 

ทำไมการตรวจอัลตร้าซาวด์มดลูกและรังไข่จึงสำคัญ?

อัลตร้าซาวด์มดลูกและรังไข่เป็นเทคโนโลยีที่ช่วยให้มองเห็นอวัยวะภายในได้ชัดเจน โดยไม่มีการใช้รังสี และไม่ทำให้เจ็บปวด เนื่องจากเป็นการตรวจที่ไม่รุกล้ำ (non-invasive) จึงไม่มีผลกระทบระยะยาวและเป็นการตรวจที่ปลอดภัย ช่วยให้แพทย์สามารถวินิจฉัยโรคหรือความผิดปกติได้ตั้งแต่เนิ่นๆ โดยเฉพาะในผู้หญิงที่มีอาการปวดท้องน้อย ประจำเดือนผิดปกติ หรือมีประวัติครอบครัวเป็นโรคที่เกี่ยวกับมดลูกและรังไข่

นอกจากนี้ การตรวจอัลตร้าซาวด์ยังเป็นขั้นตอนสำคัญในการตรวจเช็คสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ เพื่อให้มั่นใจได้ว่าทุกอย่างพร้อมสำหรับการตั้งครรภ์อย่างปลอดภัยและสุขภาพดี

 

การตรวจอัลตร้าซาวด์มดลูกและรังไข่แบบภายนอก (Transabdominal Ultrasound)

การอัลตร้าซาวด์ภายนอกเป็นการตรวจที่แพทย์จะวางหัวอัลตร้าซาวด์ลงบนผิวหนังหน้าท้องของผู้ป่วย โดยทาเจลชนิดพิเศษเพื่อช่วยให้คลื่นเสียงส่งผ่านเข้าสู่ร่างกายได้ดี จากนั้นหัวอัลตร้าซาวด์จะถูกขยับไปทั่วบริเวณที่ต้องการตรวจเพื่อแสดงภาพอวัยวะภายใน ซึ่งแพทย์จะให้ผู้เข้ารับการตรวจดื่มน้ำเปล่าและกลั้นปัสสาวะไว้ เพื่อช่วยให้กระเพาะปัสสาวะเต็ม ซึ่งจะทำให้การมองเห็นมดลูกและรังไข่ชัดเจนขึ้น

ข้อดีของการตรวจอัลตร้าซาวด์แบบภายนอก :

• ไม่เจ็บและไม่รุกล้ำ : การตรวจนี้ทำที่ผิวหนังภายนอก จึงเหมาะสำหรับผู้ที่ไม่สะดวกใจในการตรวจภายใน เช่น ผู้ที่ยังไม่เคยมีเพศสัมพันธ์ หรือผู้ที่รู้สึกกังวลเกี่ยวกับการตรวจภายใน
• สะดวกและใช้เวลาน้อย : การตรวจนี้ทำได้อย่างรวดเร็วและไม่เจ็บ ทำให้เหมาะสำหรับการตรวจเช็คประจำปีหรือการตรวจเบื้องต้น

ข้อจำกัดของการตรวจอัลตร้าซาวด์แบบภายนอก :

• ความละเอียดของภาพที่ได้อาจจะไม่ชัดเท่าการตรวจภายใน : หากอวัยวะอยู่ลึกหรือผู้เข้ารับการตรวจมีไขมันหน้าท้องมาก ภาพที่ได้อาจไม่ชัดเท่าที่ควร ซึ่งอาจทำให้การวินิจฉัยความผิดปกติบางอย่างยากขึ้น

 

การตรวจอัลตร้าซาวด์มดลูกและรังไข่แบบภายใน (Transvaginal Ultrasound)

การตรวจอัลตร้าซาวด์แบบภายในเป็นการตรวจที่ละเอียดมากกว่า โดยใช้หัวอัลตร้าซาวด์แบบพิเศษที่ออกแบบมาให้สอดเข้าไปในช่องคลอด ช่วยให้แพทย์สามารถเห็นรายละเอียดของมดลูก รังไข่ และท่อนำไข่ได้อย่างชัดเจน ซึ่งเหมาะสำหรับการวินิจฉัยอาการที่ต้องการการตรวจเชิงลึก

ข้อดีของการตรวจอัลตร้าซาวด์แบบภายใน :

• ความละเอียดของภาพสูง : อัลตร้าซาวด์ภายในสามารถให้ภาพที่ชัดเจนและละเอียดกว่า ทำให้แพทย์ตรวจเจอความผิดปกติเล็กๆ น้อยๆ ที่อาจจะตรวจไม่พบได้ในแบบภายนอก เช่น ถุงน้ำรังไข่หรือเนื้องอกที่มีขนาดเล็ก
• เหมาะสำหรับการตรวจเชิงลึก : การตรวจนี้เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการหรือความผิดปกติที่ต้องการการตรวจละเอียด หรือจำเป็นต้องตรวจให้แน่ใจ เช่น ตรวจดูเนื้องอก หรือถุงน้ำที่รังไข่

ข้อจำกัดของการตรวจอัลตร้าซาวด์แบบภายใน :

• อาจรู้สึกไม่สบายขณะตรวจ : การตรวจภายในอาจทำให้ผู้ป่วยรู้สึกกังวลหรือไม่สบายใจ โดยเฉพาะผู้ที่ยังไม่เคยมีเพศสัมพันธ์
• ต้องการความร่วมมือในการผ่อนคลาย : เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด ผู้ป่วยควรพยายามผ่อนคลายกล้ามเนื้อในระหว่างการตรวจ

 

อัลตร้าซาวด์มดลูกและรังไข่...ภายในหรือภายนอก แบบไหนดีกว่ากัน?

ทั้งสองวิธีนี้มีข้อดีและข้อจำกัดในตัวของมันเอง การเลือกวิธีการตรวจแบบไหนนั้นขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น อายุ ประวัติทางการแพทย์ อาการที่พบ และความสะดวกใจของผู้ป่วยเอง  เช่น หากต้องการเพียงการตรวจเพื่อเฝ้าระวังและไม่มีอาการชัดเจน การตรวจแบบภายนอกอาจจะเพียงพอ แต่หากต้องการความละเอียดสูง หรือมีอาการที่น่าสงสัยเช่น ปวดท้องน้อยเรื้อรัง การตรวจภายในอาจให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์มากกว่า

 

การเตรียมตัวและผลข้างเคียงของการตรวจอัลตร้าซาวด์มดลูกและรังไข่

โดยทั่วไปแล้ว การตรวจอัลตร้าซาวด์มดลูกและรังไข่ไม่มีผลข้างเคียงที่น่ากังวล เนื่องจากการตรวจนี้ไม่มีการใช้รังสี จึงไม่ต้องกังวลเรื่องความเสี่ยงต่อรังสีแต่อย่างใด อย่างไรก็ตาม ในบางกรณีอาจรู้สึกอึดอัดหรือไม่สบายขณะตรวจ โดยเฉพาะการตรวจแบบภายใน แต่ความรู้สึกนี้จะหายไปทันทีหลังการตรวจเสร็จ

 

สรุปแล้วตรวจแบบไหนดีกว่า?

การตรวจแบบภายนอกเหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการความสบายในการตรวจและไม่มีอาการที่ต้องตรวจละเอียดหรือเจาะลึกมากนัก ส่วนการตรวจแบบภายในเหมาะสำหรับการตรวจที่ต้องการรายละเอียดสูงและจำเป็นต้องเห็นโครงสร้างภายในชัดเจน แต่ถึงอย่างไรคำแนะนำที่ดีที่สุดคือการปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อประเมินว่าวิธีใดจะเหมาะสมกับสุขภาพและความต้องการของผู้เข้ารับการตรวจมากที่สุด

 

สุขภาพมดลูกและรังไข่เป็นเรื่องที่ควรให้ความใส่ใจและหมั่นตรวจสุขภาพเป็นประจำ การตรวจอัลตร้าซาวด์ทั้งภายนอกและภายในมีข้อดีเฉพาะของแต่ละแบบ และการเลือกวิธีการตรวจควรขึ้นอยู่กับคำแนะนำของแพทย์ หากคุณไม่แน่ใจว่าควรตรวจแบบไหน แพทย์ผู้เชี่ยวชาญสามารถให้คำแนะนำที่เหมาะสมได้ เพื่อให้คุณมั่นใจว่ามีสุขภาพที่ดีและห่างไกลจากโรคทางนรีเวช