เรื่องราวของกระดูกสันหลัง เป็นสิ่งที่สำคัญสำหรับร่างกายคนเรา เพราะกระดูกสันหลังเปรียบเสมือนเป็นโครงสร้างหลักที่ช่วยค้ำยันร่างกายให้ตั้งตรง เป็นศูนย์รวมของระบบประสาทที่สำคัญ ควบคุมแขน ขา อวัยวะภายในของร่างกายและให้ร่างกายเคลื่อนไหวไปในทิศทางที่เราต้องการ และเมื่อใดที่เกิดปัญหาสุขภาพกับอวัยวะสำคัญนี้ ย่อมมีผลกระทบอย่างมากกับการใช้ชีวิตในทุกๆ ด้านของคนเราและปัจจุบันสาเหตุสำคัญของการเกิดโรคกระดูกสันหลังจะมีที่มาจากการทำกิจกรรมที่ผิดสุขลักษณะ และเพื่อเป็นช่องทางในการดูแลป้องกันก่อนโรคกระดูกสันหลังจะมาเยือน นพ.วันชัย บุญญาภิรัตน์ แพทย์ประจำศูนย์กระดูกและข้อ จะมาแนะนำวิธีดูแลตนเองเพื่อหลีกเลี่ยงโรคกระดูกสันหลัง และข้อมูลที่ควรทราบเกี่ยวกับโรคในด้านต่างๆ
เรื่องต้องระวังของวัยทำงานและวัยสูงอายุ
นพ.วันชัย บุญญาภิรัตน์ เล่าถึงทิศทางของโรคกระดูกสันหลังว่า ในปัจจุบันพบมากขึ้นกว่าในอดีต โดยส่วนใหญ่เกิดจากวิถีชีวิต ลักษณะการทำงานอาการของโรคกระดูกสันหลังที่ส่งผลให้ผู้ป่วยมาพบแพทย์ จะเริ่มต้นด้วยอาการปวดคอและหลัง สาเหตุที่พบมากจากการทำงาน การใช้ชีวิต เช่นนั่งทำงานออฟฟิศอยู่หน้าคอมพิวเตอร์ในท่าทางตำแหน่งที่ไม่เหมาะสม เคลื่อนไหวทำกิจกรรมผิดท่า อาการปวดคอและหลัง พบได้มากในวัยทำงานและโรคที่พบบ่อย ได้แก่ การปวดหลังจากกล้ามเนื้อหรือกล้ามเนื้ออักเสบ ซึ่งสามารถรักษาด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม การรับประทานยา การใช้ยาทานวดภายนอก และการทำกายภาพบำบัด สำหรับโรคกระดูกสันหลังทับเส้นประสาทสำหรับในวัยสูงอายุ พบได้จากความเสื่อมที่เกิดขึ้นตามวัย และนอกจาก 2 โรคที่พบมากดังที่กล่าวมาแล้ว การพิจารณาของแพทย์ยังจะให้ความสำคัญกับการตรวจหาโรคเกี่ยวกับกระดูกสันหลังติดเชื้อและมะเร็งกระดูกสันหลังร่วมด้วย
โรคหมอนรองกระดูกสันหลังทับเส้นประสาท
เกิดได้ตั้งแต่ระดับคอจนถึงระดับเอว อาการที่แตกต่างจากโรคที่ปวดจากกล้ามเนื้อ คือนอกจากการปวดแล้ว จะมีอาการปวดร้าว ชา และอ่อนแรงร่วมด้วย เช่นชามือ แขน ขา ข้อเท้า อ่อนแรง แขน ขา เท้า โดยอาการจะขึ้นกับจุดที่เกิดการทับเส้นประสาท อาจเป็นได้ทั้งแบบเฉียบพลัน หรือเป็นเรื้อรัง ส่วนกระดูกสันหลังเสื่อมที่พบได้บ่อย ได้แก่ กระดูกสันหลังระดับคอ และระดับเอว โดยเกิดได้จากการสึกหรอตามวัย จากการใช้งาน เช่น การนั่งทำงานไม่ถูกสุขลักษณะ นั่งทำงานนาน ไม่มีการเคลื่อนไหว นั่งขับรถเป็นระยะทางไกลเป็นกิจวัตร การยกของหนักและจากพฤติกรรมเสี่ยงต่างๆ เช่นการสูบบุหรี่ น้ำหนักเกินเกณฑ์ การใช้ท่าทางไม่ถูกลักษณะ อาทิ การก้มหลังและยกของหนัก โดยไม่ย่อตัวเพื่อยกของ เป็นต้น
สำหรับการตรวจรักษาโรคกระดูกสันหลังจากความเสื่อมและหมอนรองกระดูกสันหลังทับเส้นประสาทแพทย์จะตรวจวินิจฉัยโดยซักประวัติ ตรวจร่างกาย เอกซเรย์ และตรวจเพิ่มเติมด้วย MRI เพื่อวินิจฉัยแยกโรคและวางแผนการรักษา ซึ่งการรักษาประกอบด้วย
- การรับประทานยา ควบคู่กับการหลีกเลี่ยงท่าทางที่ไม่ถูกลักษณะ เช่น การก้ม การยกของหนัก การนั่งและการนอน
- การทำกายภาพบำบัด
- การฉีดยาเข้าช่องกระดูกสันหลัง
- การผ่าตัด
จากประสบการณ์ในการผ่าตัดดูแลผู้ป่วยโรคกระดูกสันหลัง ทำให้เห็นว่าคนในปัจจุบันมีปัญหาสุขภาพจากโรคกระดูกสันหลังเพิ่มมากขึ้น ทั้งจากการดำเนินชีวิต ปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ที่มีรอบด้าน ซึ่งหลายครั้งที่คนไข้ไม่มารับการตรวจตั้งแต่เริ่มแรก ที่ยังสามารถรักษาได้ด้วยการดูแลตนเองจากการทำกายภาพบำบัด การออกกำลังกาย การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ใช้ท่าทางให้ถูกลักษณะ ซึ่งเป็นสิ่งที่สามารถช่วยให้อาการของโรคดีขึ้นได้ และปล่อยละเลยจนต้องรักษาด้วยการผ่าตัด แต่อย่างไรก็ตาม สุดท้ายแล้วไม่ว่าคนไข้จะรักษาด้วยวิธีใด เพียงแค่เห็นคนไข้สามารถกลับมาใช้ชีวิตประจำวัน ทำงานได้ดังเดิม ก็เป็นสิ่งที่ดีที่สุดทั้งสำหรับคนไข้ และหมอด้วยเช่นเดียวกัน
ผ่าตัดหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท
คุณดวงจันทร์ เทพหัสดิน ณ อยุธยา อายุ 67 ปี ทำงานการไฟฟ้านครหลวง
สาเหตุที่ต้องมาผ่าตัด
“คือมันเริ่มมาจากเราสมบุกสมบันมาก ขับรถหลายชั่วโมง ยกของหนักก็ไม่เคยสนใจ เราทำได้หมด เสมือนว่าเราแข็งแรง และโรครูมาตอยด์ก็คงเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้กระดูกเราเสื่อมเร็วขึ้น ก็คิดว่ากินยาแล้วก็คงไม่เป็นอะไร”
อาการก่อนพบแพทย์
“ไปนวดอยู่เป็นเดือนค่ะ ช่วงนวดก็ดีขึ้นชั่วคราว ช่วงหลังที่ตัดสินใจผ่าตัด คือเดินไม่ได้แล้ว นอนเตียงแล้ว ลุกไม่ได้ ต้องนอนบนเก้าอี้โซฟา พอเช้าก็ค่อย ๆ เอาขาลง แล้วค่อย ๆ ลุก ถึงจะเดินได้ จนกระทั่งมีคนแนะนำให้รู้จักกับคุณหมอวันชัย ก็เลยตัดสินใจมาผ่าตัดที่นี่”
“ช่วงหลังผ่าตัด คุณหมอดูแลดีมากเลยค่ะ เช้าก็ขึ้นมาดู และก็ทำแผลให้ด้วย บางวันช่วงเช้าคุณหมอไม่ว่าง ก็จะมาบ่าย จะขึ้นมาเยี่ยมทุกวัน”
“หลังจากผ่าตัด 3 เดือนก็สามารถขับรถได้ แต่คุณหมอแนะนำว่าไม่อยากให้ขับนานเกินไป ให้ออกมายืดบ้าง อะไรบ้าง เพื่อคลายความตึงที่หลัง ตอนนี้หายเป็นปกติแล้ว อาการปวดที่เคยปวดก็ไม่มีอีกเลยค่ะ”
ความประทับใจ
ตั้งแต่มานอนรักษาน่ะค่ะ เจ้าหน้าที่ดีทุกคน ไม่ได้มาชมหรืออะไรนะคะ คือเราจะกดออดบ่อย เพราะว่าทานยา ให้น้ำเกลืออยู่ จะปัสสาวะบ่อย แล้วแพมเพิส มันจะเต็มเร็วมากเลย ซึ่งเจ้าหน้าที่ก็เต็มใจให้ความช่วยเหลือเป็นอย่างดี” มีคนถามนะว่าทำไมมาผ่าตัดที่นี่ ก็บอกว่าที่นี่ “หมอเค้าชั้น 1 เลยค่ะ”
ปรึกษาแพทย์ออนไลน์
