ทำไมเราถึงมี “หินปูน”

          หินปูน หรือหินน้ำลาย เกิดจากแบคทีเรียที่สะสมจากคราบอาหารที่ไม่โดนกำจัดออก รวมตัวเข้ากับแร่ธาตุที่อยู่ในน้ำลาย เกิดเป็นของแข็งเกาะตัวตามซอกฟัน ซอกเหงือก ส่วนใหญ่มีลักษณะเป็นคราบแข็งผิวขรุขระสีเหลือง บางรายที่ปล่อยเอาไว้นานจะเป็นสีดำ ซึ่งจะมีปริมาณมากในบริเวณที่ทำความสะอาดไม่ถึงหรือบริเวณที่อยู่ใกล้กับต่อมน้ำลาย เช่น บริเวณซอกฟันของฟันหลัง หรือบริเวณด้านลิ้นของฟันล่างด้านหน้า




ถ้าปล่อยให้หินปูนเกาะที่ฟันเป็นเวลานาน จะส่งผลเสียอย่างไรต่อสุขภาพช่องปากของเรา

          หินปูนซึ่งมีเชื้อแบคทีเรียสะสมเป็นจำนวนมาก เจ้าแบคทีเรียพวกนี้เมื่อปล่อยไว้นานเกินไปจะสร้างสารพิษทำอันตรายต่ออวัยวะรอบๆฟัน ได้แก่ เอ็นยึดปริทันต์ กระดูกเบ้าฟัน และเหงือก โดยร่างกายจะมีการปล่อยสารกระตุ้นการอักเสบเพื่อตอบสนองต่อสารพิษที่แบคทีเรียปล่อยออกมา จึงทำให้เกิด “โรคเหงือกอักเสบ” ในช่วงแรก สังเกตได้จากการมีเหงือกบวมแดงหรือมีอาการเลือดออกขณะแปรงฟัน และถ้าหากปล่อยไว้ไม่ได้รักษาจะเกิดการลุกลาม ทำให้เหงือกร่น และเอ็นยึดปริทันต์รวมถึงกระดูกเบ้าฟันโดนทำลายจากสารพิษที่แบคทีเรียปล่อยออกมา เรียกว่าการเกิด “โรคปริทันต์อักเสบ” เมื่ออวัยวะที่ช่วยยึดฟันให้คงอยู่ในกระดูกเบ้าฟันเหล่านี้น้อยลง จึงส่งผลให้เกิดอาการฟันโยก รวมถึงหินปูนจากการสะสมของคราบอาหารส่งผลให้มีกลิ่นปาก สร้างความไม่มั่นใจให้เราได้ บางรายที่มีหินปูนสะสมในร่องเหงือกลึกอาจทำให้เกิดหนองปริทันต์ ซึ่งจะส่งผลให้เกิดการบวมบริเวณช่องปากและใบหน้าได้

วิธีป้องกันไม่ให้เกิดหินปูนทำอย่างไร
          เนื่องจากหินปูนมีจุดเริ่มต้นจากคราบอาหารที่ไม่ถูกกำจัดออก ดังนั้นการทำความสะอาดคราบอาหารในช่องปากอย่างถูกวิธีเป็นประจำจะช่วยลดการเกิดหินปูนได้เป็นอย่างดี สามารถทำได้โดยการแปรงฟันเน้นบริเวณร่องเหงือกของคอฟัน ซึ่งเป็นจุดที่คราบอาหารจะสะสมได้ง่าย โดยวิธีที่นิยมใช้กันคือ “Modified Bass technique” ร่วมกับการทำความสะอาดร่องเหงือกของซอกฟันซึ่งเป็นจุดที่แปรงสีฟันจะเข้าไปไม่ถึง และเป็นบริเวณที่เกิดการลุกลามของโรคปริทันต์ได้อย่างรวดเร็ว โดยการทำความสะอาดซอกฟัน สามารถทำได้หลายวิธี เช่นการใช้ไหมขัดฟัน แปรงซอกฟัน หรือแปรงกระจุก ทั้งนี้หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับวิธีการแปรงฟันอย่างถูกวิธี หรือการใช้อุปกรณ์ทำความสะอาดซอกฟัน เราสามารถให้ทันตแพทย์ช่วยแนะนำได้



แล้วหินปูนถูกกำจัดออกได้อย่างไร
          การกำจัดหินปูน ทำได้ด้วยการขูดหินปูนโดยเครื่องมือของทันตแพทย์ เนื่องจากหินปูนซึ่งมีลักษณะแข็ง จะไม่ถูกกำจัดโดยการแปรงฟันหรือทำความสะอาดซอกฟันได้เหมือนคราบอาหาร ในบางรายที่มีหินปูนในร่องเหงือกลึก จำเป็นจะต้องทำการขูดหินปูนร่วมกับการเกลารากฟันให้เรียบ เพื่อลดการสะสมของหินปูนในบริเวณร่องเหงือกลึก โดยระยะเวลาที่แนะนำให้ทำการขูดหินปูน คือทุก 6เดือน - 1ปี ขึ้นกับปริมาณหินปูนที่สะสมและความสามารถในการทำความสะอาดช่องปากของเรา


ขอบคุณบทความดี ๆ จาก 
ทพญ.ญาณันธร รุ้งอาภาจรัสกุล
ทันตแพทย์ ประจำโรงพยาบาลเปาโล รังสิต


ปรึกษาปัญหาสุขภาพ
โรงพยาบาลเปาโล รังสิต โทร 0-2577-8111
รับข่าวสารและกิจกรรมทางสุขภาพดีๆ ได้ที่
Facebook : โรงพยาบาลเปาโล รังสิต
Line ID : @paolorangsit