การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมด้วยหุ่นยนต์ (TKA Robotic) นวัตกรรมที่เปลี่ยนชีวิตผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อม

โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นหนึ่งในปัญหาทางสุขภาพที่พบบ่อยในผู้สูงอายุและผู้ที่มีภาวะข้อเสื่อมจากการใช้งานหนัก ซึ่งทำให้เกิดอาการปวด บวม และเคลื่อนไหวได้ลำบาก ส่งผลกระทบโดยตรงต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย

หนึ่งในทางเลือกที่มีประสิทธิภาพสูงสุดในการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมระยะรุนแรงคือ การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม (Total Knee Arthroplasty - TKA) ซึ่งปัจจุบันมีเทคโนโลยี หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด (Robotic-Assisted Surgery) เข้ามาช่วยเพิ่มความแม่นยำ ลดการบาดเจ็บของเนื้อเยื่อ และช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวเร็วขึ้น

 

ปวดเข่าไม่ทุเลา...อาจเข้าข่ายโรคข้อเข่าเสื่อม

ข้อเข่าเสื่อม (Knee Osteoarthritis) เกิดจากการสึกหรอของกระดูกอ่อนบริเวณข้อเข่า ซึ่งทำให้เกิดการเสียดสีของกระดูก ส่งผลให้เกิดอาการปวดและการเคลื่อนไหวลำบาก ซึ่งส่งผลกระทบในชีวิตประจำวันของผู้ที่เป็นไม่น้อย โดยอาการของผู้ที่เป็นโรคข้อเข่าเสื่อม มักมีดังนี้

• อาการปวดและฝืดขัดข้อ โดยเฉพาะช่วงเช้าหรือหลังจากพักนานๆ
• ข้อเข่ามีเสียงดังกรอบแกรบเวลาขยับ
• ข้อเข่าผิดรูป หรือมีอาการบวมแดงอักเสบ
• การเคลื่อนไหวของข้อเข่าลดลง ทำให้เดินขึ้น-ลงบันไดลำบาก

 

ปัจจัยเสี่ยงของโรคข้อเข่าเสื่อม

• อายุที่เพิ่มขึ้น (พบบ่อยในผู้ที่อายุมากกว่า 50 ปี โดยเฉพาะเพศหญิงเนื่องจากผลกระทบจากการเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน ทำให้เกิดโรคกระดูกพรุนได้ง่าย)
• น้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน ส่งผลให้ข้อเข่ารับน้ำหนักมากขึ้น
• การใช้งานข้อเข่าอย่างหนัก เช่น การนั่งยอง ๆ เป็นเวลานาน
• พันธุกรรมและโรคข้ออักเสบเรื้อรัง
• เคยประสบอุบัติเหตมาก่อน เช่น เอ็นเข่าบาดเจ็บหรือกระดูกหัก

 

ข้อเข่าเสื่อมหายได้ หากรักษาอย่างถูกต้อง

1. การรักษาแบบไม่ผ่าตัด

การรักษาในระยะแรกอาจใช้วิธี บรรเทาอาการปวด และฟื้นฟูการเคลื่อนไหวของข้อเข่า โดยต้องอยู่ในการดูแลของแพทย์ผู้ชำนาญการ ได้แก่

• ปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต ลดน้ำหนัก และออกกำลังกายอย่างเหมาะสม
• ใช้ยาแก้ปวดหรือยาต้านการอักเสบ
• ฉีดสารหล่อลื่นข้อเข่า (Hyaluronic Acid)
• ทำกายภาพบำบัด

 

2. การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม

ในกรณีที่ข้อเข่าเสื่อมรุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการรักษาแบบไม่ผ่าตัด การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม (TKA) เป็นทางเลือกที่ดีที่สุด โดยเป็นการนำกระดูกข้อเข่าที่เสื่อมออกและแทนที่ด้วยข้อเข่าเทียมที่ทำจากโลหะอัลลอย หรือไทเทเนียม

ปัจจุบัน การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมสามารถทำได้ ด้วยหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด (Robotic-Assisted TKA) ซึ่งเป็นเทคโนโลยีใหม่ที่ช่วยเพิ่มความแม่นยำ ลดอาการบาดเจ็บ และช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวเร็วขึ้น

 

TKA Robotic คืออะไร?

TKA Robotic หรือ Robotic-Assisted Total Knee Arthroplasty (rTKA) เป็นระบบหุ่นยนต์ที่ช่วยศัลยแพทย์ในการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม โดยอาศัยเทคโนโลยีขั้นสูงในการวิเคราะห์และประมวลผลข้อมูลของข้อเข่าผู้ป่วยแบบเรียลไทม์ ทำให้การผ่าตัดมีความแม่นยำสูง ลดข้อผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้น และช่วยให้ผลลัพธ์ของการผ่าตัดเป็นไปตามที่วางแผนไว้อย่างมีประสิทธิภาพ

 

กระบวนการทำงานของหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด TKA

1. การวางแผนก่อนการผ่าตัด (Preoperative Planning)

ก่อนการผ่าตัด ศัลยแพทย์จะใช้หุ่นยนต์ช่วยคำนวณตำแหน่งที่เหมาะสมของข้อเข่าเทียมโดยอ้างอิงจากสรีระของผู้ป่วยแต่ละราย โดยหุ่นยนต์ช่วยให้ศัลยแพทย์สามารถ

• วิเคราะห์แนวกระดูกและตำแหน่งของข้อเทียมให้เหมาะสมกับสรีระของผู้ป่วย
• ปรับแต่งแผนการผ่าตัดล่วงหน้าเพื่อให้เกิดความแม่นยำสูงสุด
• ลดความผิดพลาดจากการวัดระยะและมุมของข้อเทียมแบบดั้งเดิม

 

2. การช่วยเหลือระหว่างการผ่าตัด (Intraoperative Assistance)

ในระหว่างการผ่าตัด หุ่นยนต์จะช่วยควบคุมการเคลื่อนไหวของเครื่องมือผ่าตัด โดยอาศัย เซ็นเซอร์และระบบนำทางแบบเรียลไทม์ หุ่นยนต์สามารถ

• กำหนดพื้นที่ที่ต้องตัดกระดูกอย่างแม่นยำ ลดการสูญเสียกระดูกโดยไม่จำเป็น
• ป้องกันการตัดกระดูกเกินขอบเขตที่กำหนด ช่วยรักษาโครงสร้างเนื้อเยื่อรอบข้อให้มากที่สุด
• ปรับแรงกดและแนวการตัดให้เหมาะสมกับลักษณะเฉพาะของข้อเข่าผู้ป่วย

หุ่นยนต์จะทำงานควบคู่กับศัลยแพทย์ โดย ศัลยแพทย์ยังเป็นผู้ควบคุมหลัก แต่หุ่นยนต์ช่วยเพิ่มความแม่นยำและลดโอกาสเกิดข้อผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นจากการผ่าตัดแบบดั้งเดิม

 

3. การฟื้นตัวหลังผ่าตัด (Postoperative Recovery)

การใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวเร็วขึ้น เนื่องจากสามารถ...

• ลดอาการปวดหลังผ่าตัด เพราะมีการบาดเจ็บของเนื้อเยื่อและเส้นเอ็นน้อยลง
• ข้อเข่าเทียมวางอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม ทำให้สามารถเคลื่อนไหวได้อย่างเป็นธรรมชาติ
• ลดโอกาสในการต้องผ่าตัดแก้ไขซ้ำในอนาคต
• ผู้ป่วยสามารถลุกขึ้นเดินได้ภายใน 6-24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัด และกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้เร็วขึ้น

 

ข้อดีของ TKA Robotic เมื่อเทียบกับการผ่าตัดแบบดั้งเดิม

1. มีความแม่นยำสูงกว่า : การใช้หุ่นยนต์ช่วยวางตำแหน่งข้อเข่าเทียมได้แม่นยำ ลดปัญหาข้อเข่าผิดแนวหรือข้อเทียมหลุดในอนาคต
2. ลดการบาดเจ็บของเนื้อเยื่อรอบข้อ : หุ่นยนต์ช่วยลดการตัดกระดูกและกล้ามเนื้อที่ไม่จำเป็น ส่งผลให้ผู้ป่วยฟื้นตัวเร็วขึ้น
3. ลดภาวะแทรกซ้อนและความเสี่ยงในการผ่าตัดซ้ำ : ข้อเข่าเทียมสามารถใช้งานได้นานขึ้น ลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนที่ต้องแก้ไขเพิ่มเติม
4. ฟื้นตัวเร็วขึ้น : ผู้ป่วยสามารถเริ่มทำกายภาพบำบัดได้เร็วขึ้น และกลับไปใช้ชีวิตตามปกติภายในระยะเวลาที่สั้นกว่าการผ่าตัดแบบเดิม

 

ข้อจำกัดของการใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด TKA

• ค่าใช้จ่ายสูง : การใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดมีต้นทุนสูงกว่าการผ่าตัดแบบดั้งเดิม ทำให้ค่าใช้จ่ายในการรักษาสูงขึ้น
• ต้องการทีมแพทย์ที่เชี่ยวชาญ : ศัลยแพทย์ที่ใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดต้องได้รับการฝึกอบรมเฉพาะทาง
• ไม่เหมาะสำหรับผู้ป่วยบางราย : ในบางกรณี เช่น ผู้ที่มีภาวะกระดูกผิดรูปอย่างรุนแรง อาจไม่สามารถใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดได้

 

การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมด้วยหุ่นยนต์ (Robotic-Assisted TKA) เป็นนวัตกรรมที่ช่วยเพิ่มความแม่นยำ ลดการบาดเจ็บของเนื้อเยื่อ และช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้เร็วขึ้น ทำให้เป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับผู้ป่วยที่ต้องการคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

อย่างไรก็ตาม การเลือกใช้เทคโนโลยีนี้ขึ้นอยู่กับ ความเหมาะสมของผู้ป่วย ความพร้อมของสถานพยาบาล ซึ่งทางโรงพยาบาลเปาโล สมุทรปราการ ก็มีทั้งความพร้อมและยินดีให้บริการกับผู้ที่ต้องการเข้ารับบริการทุกท่าน เพื่อให้ได้แนวทางการรักษาที่เหมาะสมและคุ้มค่าที่สุด