ตามัวเหมือนหมอกลง สัญญาณเตือน! “โรคต้อกระจก”

ผู้ใหญ่หรือผู้สูงวัยจำนวนมากมักประสบปัญหาสายตาพร่ามัว เห็นภาพซ้อน หรือสายตาสั้นลงเรื่อยๆ แต่อาจคิดว่าเป็นอาการทั่วไปที่เกิดขึ้นตามปกติเมื่ออายุมากขึ้น จึงปล่อยปละละเลยไม่ได้ทำการตรวจรักษา โดยที่ไม่รู้ว่าอาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณเตือนของโรคที่เกี่ยวกับดวงตาอย่าง “โรคต้อกระจก” ได้ ดังนั้นหากเรามีความรู้และเข้าใจถึงอาการและสาเหตุของการเกิดโรคต้อกระจก เราก็จะสามารถปรับพฤติกรรมเพื่อลดความเสี่ยง หรือเข้ารับการตรวจรักษาได้อย่างทันท่วงที

 

ทำความรู้จัก “ต้อกระจก” ว่าคืออะไร?

ต้อกระจกเป็นโรคต้อชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นบริเวณเลนส์ตา โดยปกติแล้วเลนส์ตาจะมีลักษณะใส มีหน้าที่ในการรวมแสงให้ตกกระทบไปยังจอประสาทตา จากนั้นสมองจึงประมวลผลให้เกิดเป็นภาพขึ้นมา ซึ่งต้อกระจกที่เกิดขึ้นจะทำใหเลนส์ตามีลักษณะขุ่นหรือแข็ง ส่งผลให้การรวมแสงเพื่อส่งไปยังจอประสาทตาลดประสิทธิภาพลง จนเกิดเป็นอาการตาพร่ามัวหรือมองเห็นไม่ชัด ซึ่งโรคต้อกระจกจะพบบ่อยในผู้สูงอายุ โดยเริ่มเกิดได้ทั้งจากบริเวณกลางเลนส์ตาหรือขอบเลนส์ตา และเกิดได้กับตาข้างใดข้างหนึ่งหรือเกิดกับตาทั้ง 2 ข้างพร้อมกันก็ได้

 

การเกิดโรคต้อกระจก...มีสาเหตุจากอะไร?

โรคต้อกระจก เกิดจากโครงสร้างของโปรตีนที่เป็นองค์ประกอบของเลนส์ตามีการเสื่อมสภาพตามวัย จึงพบบ่อยในผู้สูงอายุ นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่เกิดจากพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น

• ได้รับแสงอัลตราไวโอเลต (UV) เข้าสู่ดวงตาเป็นเวลานาน เช่น แสงจากดวงอาทิตย์ แสงสีฟ้าจากโทรศัพท์มือถือ และแสงจากการเชื่อมเหล็ก
• เกิดความผิดปกติในระหว่างที่อยู่ในครรภ์ เช่น มารดาเกิดการติดเชื้อหัดเยอรมันขณะตั้งครรภ์ ส่งผลให้ทารกเป็นโรคต้อกระจกโดยกำเนิด
• ได้รับการกระทบกระเทือนบริเวณดวงตา หรือมีสิ่งแปลกปลอมเข้าตา เช่น โดนกระแทก หรือถูกของมีคมบาดบริเวณดวงตา มีสิ่งแปลกปลอมหรือสารเคมีเข้าดวงตา
• เป็นโรคทางกายที่สามารถก่อให้เกิดต้อกระจก เช่น โรคเบาหวาน โรคเกี่ยวกับไทรอยด์ โรคกาแล็กโทซีเมีย หรือโรควิลสัน
• เป็นโรคทางตาที่สามารถก่อให้เกิดต้อกระจก เช่น ลูกตาติดเชื้อ ม่านตาอักเสบ หรือเคยได้รับการผ่าตัดดวงตามาก่อน
• เคยได้รับการฉายรังสีหรือฉายแสง โดยในผู้ป่วยที่เคยได้รับการฉายรังสีที่บริเวณศีรษะ มีโอกาสเป็นโรคต้อกระจกได้มากกว่าคนทั่วไป
• ได้รับยาบางชนิดเป็นประจำ เช่น ยากลุ่มสเตียรอยด์
• ได้รับสารพิษจากการสูบบุหรี่หรือดื่มแอลกอฮอล์จำนวนมาก ซึ่งเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคต้อกระจกได้

 

อาการแบบไหน? คือสัญญาณเตือนโรคต้อกระจก

• การมองเห็นเริ่มลดลง โดยเริ่มค่อยๆ เสียความคมชัดลงไป หรือรู้สึกเหมือนมีหมอกหรือฝ้ามาบดบังสายตาตลอดเวลา
• เริ่มมองเห็นภาพซ้อน
• สายตาสู้แสงสว่างไม่ได้ อาจเห็นภาพมัวในตอนกลางวัน แต่จะชัดขึ้นในตอนกลางคืนแทน
• ระดับค่าสายตาเริ่มสั้นลงจนต้องเปลี่ยนแว่นบ่อยขึ้น หรือผู้ที่มีสายตายาวจะพบว่าค่าสายตาจะเริ่มกลับมาปกติ และกลายเป็นสายตาสั้นเมื่อเป็นต้อกระจก
• บางรายอาจมองเห็นสีผิดเพี้ยนไปจากเดิม
• บริเวณกลางรูม่านตาเริ่มมีสีขาวขุ่น

 

ระยะอาการของ “ต้อกระจก”

ระยะอาการของต้อกระจก แบ่งออกได้เป็น 4 ระยะ ดังนี้

1. ระยะเริ่มแรก (early cataract) เป็นระยะที่เริ่มมีอาการมองเห็นภาพไม่ชัด หรือสายตาเริ่มขุ่นมัว โดยส่วนใหญ่แล้วในระยะนี้อาจยังไม่รู้สึกถึงความเปลี่ยนแปลงมาก เนื่องจากดวงตายังมีลักษณะเป็นปกติ เมื่อต้อกระจกเริ่มขุ่นขึ้นจึงรับรู้ถึงการมองเห็นที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างชัดเจน
2. ระยะก่อนต้อสุก (immature cataract) เลนส์ตาจะเริ่มขุ่นมากขึ้นจากระยะแรก โดยส่วนใหญ่จะเริ่มขุ่นจากตรงกลางเลนส์ก่อน ทำให้มองเห็นเป็นภาพมัวๆ เหมือนมีหมอกหรือฝ้าขึ้นมาบดบัง ความคมชัดในที่สว่างเริ่มลดลง และค่าสายตาจะเริ่มสั้นลงเรื่อยๆ
3. ระยะต้อสุก (mature cataract) ระยะนี้ จากเลนส์ที่ขุ่นแค่ตรงกลางจะเริ่มกระจายออกไปรอบๆ ทำให้แก้วตากลายเป็นสีขาวทั้งเลนส์ หากแพทย์ได้ตรวจจะพบว่าไม่มีแสงสะท้อนกลับมาจากตาของผู้ที่เป็นต้อกระจกในระยะนี้ เนื่องจากแสงไม่สามารถผ่านทะลุความขุ่นที่เกิดขึ้นในเลนส์ตาได้
4. ระยะต้อสุกเกิน หรือสุกงอม (hypermature cataract) ระยะนี้ เลนส์ตาจะขุ่น บวม หรืออาจรั่วอักเสบ ส่งผลให้การมองเห็นแย่ลงอย่างมาก หรือถึงขั้นไม่สามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ และหากปล่อยไว้ไม่รีบรักษา อาจทำให้มีภาวะแทรกซ้อน เช่น เป็นต้อหิน หรืออาจถึงขั้นสูญเสียการมองเห็น

 

โรคต้อกระจก หายเองได้หรือไม่?

การเป็นโรคต้อกระจกไม่ว่าจะระยะไหนๆ ก็ไม่สามารถหายได้เองจากการใช้ยาหยอดตาชนิดใดก็ตาม จะต้องอาศัยการรักษาอย่างถูกวิธี โดยโรคต้อกระจกระยะแรกๆ การรักษาจะทำได้เพียงลดอาการได้ชั่วคราวเท่านั้น เช่น การตัดแว่นสายตาใหม่หรือใช้ยาหยอดตา โดยทั้งนี้การใช้ยาหยอดตาควรปรึกษาจักษุแพทย์ก่อนเสมอ

แต่หากเป็นต้อกระจกในระยะรุนแรง ตาพร่ามัวจนเริ่มรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน การรักษาจะทำได้โดยการผ่าตัดเท่านั้น ซึ่งการผ่าตัดต้อกระจกมีด้วยกัน 2 วิธี คือ การผ่าตัดด้วยการสลายต้อกระจก และการผ่าตัดแบบแผลเปิดกว้าง โดยรูปแบบการผ่าตัดจะขึ้นอยู่กับผลการวินิจฉัยและดุลพินิจของจักษุแพทย์

 

ดูแลตัวเองอย่างไรให้ห่างไกล...ต้อกระจก

• ควรสวมแว่นกันแดด เพื่อปกป้องดวงตาจากแสงอัลตราไวโอเลต (UV)
• ควรถนอนสายตาด้วยการพักสายตาเมื่อต้องใช้สายตาเป็นเวลานาน
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
• รับประทานอาหารที่ช่วยบำรุงสายตา โดยเฉพาะอาหารที่มีวิตามินเอ อี และซี
• หลีกเลี่ยงหรือลดการสูบบุหรี่ ไม่ดื่มแอลกอฮอล์
• ระมัดระวังไม่ให้ดวงตาได้รับการกระทบกระเทือนจากการกระแทก หรือสิ่งแปลกปลอมเข้าตา

 

นอกจากนี้ การหมั่นตรวจเช็กดวงตาเป็นประจำโดยจักษุแพทย์ จะทำให้เรารู้ถึงสุขภาพของดวงตาและพบโรคต่างๆ ทางดวงตาได้เร็วขึ้น เพราะการตรวจพบความผิดปกติบริเวณดวงตาได้เร็วเท่าไหร่ ก็สามารถรักษาเพื่อไม่ให้ความผิดปกตินั้นลุกลามหรือมีผลร้ายแรงต่อดวงตาได้เร็วยิ่งขึ้น และมีโอกาสหายขาดได้มาก