-
ไขความเข้าใจผิดเรื่อง PM2.5 ที่หลายคนยังไม่รู้
ในยุคที่มลพิษทางอากาศกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวันของเรา "PM2.5" กลายเป็นคำที่หลายคนคุ้นเคย แต่รู้หรือไม่ว่าความเข้าใจผิดเล็กๆ น้อยๆ เกี่ยวกับ PM2.5 อาจทำให้เราตกอยู่ในความเสี่ยงโดยไม่รู้ตัว ฝุ่นละอองขนาดจิ๋วนี้ไม่เพียงแต่มองไม่เห็น แต่ยังแฝงตัวอยู่ตามอากาศที่เรารับเข้าไป ดังนั้นการมีความเข้าใจที่ถูกต้องจึงเป็นสิ่งที่ช่วยปกป้องสุขภาพของคุณได้
แหล่งที่มาของฝุ่น PM2.5
PM2.5 เป็นฝุ่นละอองขนาดเล็กที่เกิดขึ้นได้ จากทั้งกิจกรรมของมนุษย์และธรรมชาติ โดยแหล่งที่มาหลักของ PM2.5 ส่วนใหญ่ ได้แก่
5 ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับ PM2.5 ที่อาจทำให้คุณเสี่ยงสุขภาพโดยไม่รู้ตัว!
1. ความเข้าใจผิด : PM2.5 มองเห็นได้ด้วยตาเปล่า
ในความเป็นจริง ฝุ่น PM2.5 มีขนาดเล็กมากจนมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า โดยมีขนาดเล็กกว่า 2.5 ไมครอน หรือเล็กกว่าขนาดเส้นผมของมนุษย์ประมาณ 20-30 เท่า ทำให้อากาศที่เราเห็นว่าดูไม่มีอะไร ก็อาจมี PM2.5 ในระดับอันตรายได้
2. ความเข้าใจผิด : หน้ากากอนามัยทั่วไปป้องกัน PM2.5 ได้
หน้ากากอนามัยแบบธรรมดา (Surgical Mask) ถูกออกแบบมาเพื่อป้องกันละอองน้ำลายและเชื้อโรค แต่ไม่สามารถกรองฝุ่นละอองขนาดเล็กอย่าง PM2.5 ได้ ฝุ่นขนาดจิ๋วนี้สามารถผ่านช่องว่างของหน้ากากทั่วไปได้ ดังนั้น หากจำเป็นต้องทำกิจกรรมกลางแจ้งหรืออยู่ในพื้นที่อุตสาหกรรม ควรใช้หน้ากาก N95 หรือหน้ากากที่มีมาตรฐาน PM2.5 โดยต้องสวมใส่ให้แน่นพอดีกับใบหน้า
3. ความเข้าใจผิด : เพียงแค่อยู่ในบ้านก็ปลอดภัยจาก PM2.5
แม้ว่าการอยู่ในบ้านจะช่วยลดการสัมผัส PM2.5 ได้บ้าง แต่อย่างที่รู้กันว่าฝุ่น PM2.5 มีขนาดที่เล็กมาก จึงสามารถเล็ดลอดเข้ามาในบ้านผ่านทางประตู หน้าต่าง หรือระบบระบายอากาศได้ ดังนั้นหากอยู่ในบ้านช่วงที่มีค่าละอองฝุ่นสูง ควรปิดประตูหน้าต่างให้มิดชิด หรือใช้เครื่องฟอกอากาศที่มีฟิลเตอร์คัดกรองฝุ่น PM2.5
4. ความเข้าใจผิด : PM2.5 ส่งผลกระทบแค่ปอด
หากฝุ่นละออง PM2.5 เข้าสู่ร่างกาย ไม่เพียงแค่ปอดเท่านั้นที่ฝุ่นตัวนี้เข้าไปมีผลกระทบ แต่ฝุ่น PM2.5 ยังเล็ดลอดเข้าสู่กระแสเลือดผ่านระบบทางเดินหายใจ ส่งผลให้เกิดโรคทางหลอดเลือดหัวใจและสมอง รวมถึงส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายในระยะยาว
5. ความเข้าใจผิด : ค่า PM2.5 สูงแค่ช่วงฤดูหนาว
แม้ว่าค่า PM2.5 จะสูงในช่วงฤดูหนาวเนื่องจากปรากฏการณ์อากาศนิ่ง (Inversion Layer) แต่จริงๆ แล้วฤดูอื่นก็มีค่าละอองฝุ่น PM2.5 สูงไม่แพ้กัน ทั้งยังสามารถเกิดขึ้นได้ตลอดทั้งปี โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีการจราจรหนาแน่น โรงงานอุตสาหกรรม หรือพื้นที่ที่มีการเผาขยะ
วิธีตรวจสอบค่าฝุ่น PM2.5 ให้รู้ทันอากาศในทุกวัน
การตรวจสอบค่าฝุ่น PM2.5 สามารถทำได้ง่ายๆ โดยการใช้แอปพลิเคชันหรือเว็บไซต์ เช่น Air4Thai, IQAir หรือเว็บไซต์อื่นๆ นอกจากนี้ยังสามารถใช้เครื่องวัดฝุ่นแบบพกพาเพื่อตรวจสอบคุณภาพอากาศในพื้นที่เฉพาะได้
รวมถึงการอ่านค่าดัชนีคุณภาพอากาศ (AQI) ก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่จะช่วยให้เข้าใจคุณภาพอากาศในแต่ละวันได้มากขึ้น โดยค่ามาตรฐาน PM2.5 สามารถอ่านได้โดย
ป้องกันตัวเองอย่างไร? เมื่อพื้นที่อาศัยเต็มไปด้วย PM2.5
1. หลีกเลี่ยงการออกไปกลางแจ้ง : ถ้าไม่จำเป็นควรงดออกไปข้างนอก โดยเฉพาะกิจกรรมที่ใช้แรงมาก เช่น วิ่งหรือออกกำลังกายกลางแจ้ง หากต้องออกไป ให้รีบทำธุระให้เสร็จเร็วที่สุด แล้วกลับเข้าที่ร่มทันทีช่วยลดการระคายเคืองในระบบทางเดินหายใจ
8. ระวังอาการผิดปกติ : หากรู้สึกหายใจลำบาก เจ็บหน้าอก หรือมีอาการแพ้ ให้รีบพบแพทย์ทันที
ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับ PM2.5 อาจทำให้เราเผชิญความเสี่ยงทางสุขภาพโดยไม่รู้ตัว การรู้เท่าทันข้อมูลที่ถูกต้องและปรับพฤติกรรมป้องกันตัว เช่น การใช้หน้ากากที่เหมาะสม และตรวจสอบคุณภาพอากาศเป็นประจำ จะช่วยให้เรารับมือกับมลพิษนี้ได้อย่างปลอดภัยและยั่งยืน