ทำไมยุงกัดถึง “ปวดข้อ” อาจเสี่ยง “โรคชิคุนกุนยา” 

หากมีอาการปวดข้อ และเมื่อยตามกล้ามเนื้อ ไข้ขึ้นสูงเฉียบพลัน อ่อนเพลีย รับประทานอาหารไม่ค่อยได้ หลังจากที่โดนยุงกัด คุณอาจเสี่ยงเป็นโรคชิคุนกุนยา ได้! หากมีอาการดังกล่าว คุณจำเป็นต้องรีบ พบแพทย์ เพื่อเข้ารับการตรวจวินิจฉัยและยืนยันโรค เพื่อให้ได้รับการดูแลที่ถูกต้อง 

ชิคุนกุนยา โรคที่มียุงเป็นพาหะ 

ชิคุนกุนยา หรือที่รู้จักกันในชื่อโรคไข้ปวดข้อ เป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อ ไวรัสชิคุนกุนยา (Chikungunya Virus) ซึ่งอยู่ในตระกูล Togaviridae โดยมียุงลายสวน (Aedes albopictus) และยุงลายบ้าน (Aedes aegypti) เป็นพาหะนำโรคหลัก ยุงเหล่านี้สามารถพบได้ทั้งในเมืองและชนบท และมักชุกชุมเป็นพิเศษในบริเวณภาคใต้ โดยเฉพาะช่วงฤดูฝน หรือบริเวณที่มีน้ำขัง
เนื่องจากยุงลาย มักออกหากินในช่วงกลางวัน ทำให้เด็กๆ ที่ชอบออกมาเล่นนอกบ้าน หรืออยู่ในโรงเรียน เป็นกลุ่มเสี่ยงต่อโรคนี้เป็นพิเศษ 

อาการของโรคชิคุนกุนยา ที่ต้องสังเกต 

หลังจากโดนยุงที่ติดเชื้อกัด จะมีระยะฟักตัวก่อนเริ่มมีอาการประมาณ 3–7 วัน โดยอาการที่พบบ่อยได้แก่

• ไข้สูงเฉียบพลัน
• อาการปวดตามข้อ (มักเป็นเด่นชัดและรุนแรง)
• ปวดกล้ามเนื้อ
• ปวดศีรษะและคลื่นไส้
• ตาแดง
• มีผื่นแดงขึ้นตามร่างกาย
• รับประทานอาหารไม่ค่อยได้
• อ่อนเพลีย หรืออาจท้องเสียได้

โดยส่วนใหญ่อาการอื่นๆ มักจะหายไปภายในหนึ่งสัปดาห์ ยกเว้นอาการปวดข้อและกล้ามเนื้อ ซึ่งอาจรุนแรงและมีอาการต่อเนื่องเป็นเวลาหลายเดือน หรือในบางรายอาจนานเป็นปี ทำให้กระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างมาก
แม้โดยปกติแล้ว โรคชิคุนกุนยา จะไม่ทำให้เกิดอาการรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิต แต่ในผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน หรือโรคหัวใจ รวมถึงผู้สูงอายุ 65 ปีขึ้นไป ความเสี่ยงที่จะมีอาการรุนแรง หรือเกิดภาวะแทรกซ้อนก็จะเพิ่มมากขึ้น 

การตรวจวินิจฉัยโรคชิคุนกุนยา 

หากสงสัยว่าเป็น ชิคุนกุนยา การวินิจฉัยจะทำโดย

• ซักประวัติ และอาการ โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
• เจาะเลือด ส่งห้องปฏิบัติการเพื่อ ยืนยันโรค และหาเชื้อไวรัส โดยจะทราบผลเร็วสุดภายใน 1-2 วัน หรืออาจใช้เวลานานถึง 1-2 สัปดาห์

การรักษาโรคชิคุนกุนยา และการดูแลตนเอง 

ในปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนป้องกัน หรือยังไม่มียารักษาโรคชิคุนกุนยาโดยเฉพาะ ดังนั้นการรักษาจึงเป็นการรักษาตามอาการและประคับประคอง โดยแพทย์อาจให้น้ำเกลือ ยาลดไข้ ยาบรรเทา อาการปวดข้อ และแนะนำให้ผู้ป่วยปฏิบัติตัวดังนี้

• ดื่มน้ำให้เพียงพอ อย่าให้ร่างกายขาดน้ำเด็ดขาด
• พักผ่อนให้เต็มที่
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ครบ 5 หมู่
• รับประทานยาตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด

การป้องกันโรคชิคุนกุนยา สิ่งสำคัญที่สุดคืออะไร? 

เนื่องจากไม่มีวัคซีนป้องกัน และไม่มีการรักษาที่จำเพาะเจาะจง การป้องกันจึงเป็นสิ่งสำคัญที่สุดเพื่อหลีกเลี่ยงโรคไข้ปวดข้อนี้

• ทายากันยุง หรือใช้ผลิตภัณฑ์ป้องกันยุงกัด
• ใช้มุ้งกันยุง โดยเฉพาะในช่วงเวลากลางวัน หรือขณะนอนหลับ
• ปิดภาชนะที่กักเก็บน้ำให้มิดชิด เพื่อไม่ให้ยุงวางไข่
• ทำลายแหล่งที่มีน้ำกักขัง บริเวณรอบๆ บ้านและชุมชนอย่างสม่ำเสมอ
• งดการเดินทางไปยังพื้นที่ที่มีการระบาด ของโรคชิคุนกุนยา โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยงสูง เช่น คุณแม่ที่กำลังตั้งครรภ์ ผู้มีโรคประจำตัว (ความดันโลหิต หัวใจ เบาหวาน) หรือผู้สูงอายุ 65 ปีขึ้นไป

แม้ว่าโรคชิคุนกุนยาจะไม่อันตรายถึงชีวิต และมีความร้ายแรงน้อยกว่าโรคไข้เลือดออกก็ตาม แต่ทุกโรคย่อมส่งผลเสียให้กับร่างกาย โดยเฉพาะผู้ที่มีภูมิต้านทานโรคต่ำ เช่น เด็กและผู้สูงอายุ อาจเกิดผลแทรกซ้อนที่ยากแก่การรักษา ดังนั้นจึงควรดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง ด้วยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ พักผ่อนให้เพียงพอ และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ถ้าหากมีอาการ ไข้สูง เบื่ออาหาร ขาดน้ำ หรือปวดข้อรุนแรง ควรรีบพบแพทย์ เพื่อทำการวินิจฉัยและรักษาอย่างถูกวิธีทันที