โลหิตจาง รู้ไว้ ให้ไกลเสี่ยง!

“โลหิตจาง” อาจฟังดูเหมือนโรคธรรมดาที่ไม่ร้ายแรง เพราะใครหลายคนอาจเคยได้ยินแต่ก็ไม่ได้รู้สึกว่าจะมีผลกระทบอะไร แต่รู้หรือไม่ว่า หากปล่อยไว้โดยไม่ได้รับการดูแล อาการเล็กน้อยจากภาวะโลหิตจางสามารถสะสมจนส่งผลกระทบต่อร่างกายในระยะยาวได้ในอนาคต

 

โลหิตจาง…โรคที่มองไม่เห็น แต่อันตรายอยู่ใกล้ตัว

โลหิตจาง (Anemia) เป็นภาวะที่ร่างกายมีระดับฮีโมโกลบินหรือเม็ดเลือดแดงต่ำกว่าปกติ ทำให้การลำเลียงออกซิเจนไปยังอวัยวะต่างๆ ไม่เพียงพอ ส่งผลให้คุณรู้สึกอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย และบางครั้งอาจส่งผลกระทบต่อระบบต่างๆ ในร่างกายได้

 

สัญญาณเตือนจากภาวะโลหิตจาง

1. อ่อนเพลียเรื้อรัง รู้สึกหมดพลังแม้จะพักผ่อนเต็มที่
2. หน้ามืด วิงเวียนศีรษะ โดยเฉพาะเวลาลุกขึ้นเร็ว
3. ผิวซีด ริมฝีปากซีด สีผิวดูจางกว่าปกติ
4. เหนื่อยง่าย หายใจหอบ แม้ทำกิจกรรมเบา ๆ
5. มือเท้าเย็น รู้สึกหนาวง่ายผิดปกติ

หากคุณมีอาการเหล่านี้ร่วมกันหลายข้อ อย่านิ่งนอนใจ เพราะคุณอาจเข้าข่ายภาวะโลหิตจาง แนะนำให้รับการตรวจสุขภาพเป็นประจำเพื่อช่วยวินิจฉัยได้อย่างเหมาะสม

 

สาเหตุของโลหิตจาง...มากกว่าแค่การขาดสารอาหาร

1. การขาดธาตุเหล็ก วิตามินบี12 และโฟเลต : สารอาหารเหล่านี้มีบทบาทสำคัญในการสร้างเม็ดเลือดแดง หากร่างกายขาดสารอาหารเหล่านี้จากการกินอาหารไม่ครบหมู่หรือดูดซึมได้ไม่ดี ก็จะนำไปสู่โลหิตจางได้

2. การเสียเลือดเรื้อรัง หรือเสียเลือดมากเกินไป :

• ในผู้หญิงอาจมีการมีประจำเดือนมามากผิดปกติ อาจมีสาเหตุจากมะเร็งในอุ้งเชิงกราน
• การบาดเจ็บหรือการผ่าตัดที่ทำให้เสียเลือดมาก
• การมีแผลในกระเพาะอาหารหรือโรคที่เกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร อาจมีสาเหตุจากมะเร็งทางเดินอาหาร

3. โรคประจำตัวและพันธุกรรม :

• โรคธาลัสซีเมีย (Thalassemia)
• โรคไตวายเรื้อรัง

4. ภาวะอักเสบเรื้อรังในร่างกาย : โรคเรื้อรัง เช่น มะเร็ง ลำไส้อักเสบ หรือโรคภูมิคุ้มกันผิดปกติ สามารถรบกวนกระบวนการผลิตเม็ดเลือดแดงในร่างกายได้

 

โลหิตจางมีผลต่อสุขภาพอย่างไร?

หากปล่อยให้ภาวะโลหิตจางดำเนินต่อไปโดยไม่ได้รับการรักษา อาจส่งผลต่อสุขภาพในระยะยาว เช่น

• ระบบหัวใจและหลอดเลือด : หัวใจต้องทำงานหนักขึ้นเพื่อชดเชยการขาดออกซิเจน อาจนำไปสู่ภาวะหัวใจล้มเหลวได้
• ระบบภูมิคุ้มกัน : โลหิตจางทำให้ร่างกายอ่อนแอ เสี่ยงต่อการติดเชื้อและเจ็บป่วยบ่อยขึ้น
• สมรรถภาพการทำงาน : ร่างกายเหนื่อยง่าย สมองตื้อ ประสิทธิภาพการทำงานลดลง
• พัฒนาการทางสมอง : ในเด็ก หากมีภาวะโลหิตจางอาจทำให้การเรียนรู้ช้าลง สมาธิสั้น

 

วิธีรักษาและฟื้นฟูภาวะโลหิตจาง

1. ตรวจวินิจฉัยต้นตอของปัญหา : การเจาะเลือดเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการตรวจวินิจฉัยโลหิตจาง เพราะช่วยให้รู้ถึงระดับฮีโมโกลบินและสารอาหารในร่างกาย
2. ปรับเปลี่ยนการกินอาหาร โดยเน้นไปที่อาหารที่ช่วยบำรุงเลือด ได้แก่ :

• อาหารที่มีธาตุเหล็กสูง : เนื้อสัตว์ ตับ ผักโขม
• อาหารเสริมวิตามินบี12 : นม ไข่
• โฟเลต : ผักใบเขียวเข้ม ถั่วเลนทิล

1. ใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร : หากร่างกายขาดสารอาหารบางชนิดมาก การรับประทานยาหรือผลิตภัณฑ์เสริมที่แพทย์แนะนำจะช่วยฟื้นฟูร่างกายได้เร็วขึ้น โดยเฉพาะพวกวิตามินและธาตุเหล็ก
2. รักษาสาเหตุที่แท้จริง : การรักษาโรคประจำตัวหรือแก้ไขปัญหาที่ทำให้ร่างกายสูญเสียเลือด เช่น การรักษาโรคประจำตัวอย่างธาลัสซีเมีย หรือควบคุมอาการของโรคเรื้อรัง

 

ป้องกันโลหิตจาง เริ่มต้นที่ตัวเรา

การป้องกันโลหิตจางไม่ใช่เรื่องยาก หากเราปรับพฤติกรรมเล็กๆ น้อยๆ ในชีวิตประจำวัน

• กินอาหารให้ครบ 5 หมู่ เน้นอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง
• ลดการดื่มชา กาแฟพร้อมมื้ออาหาร เพราะสารแทนนินลดการดูดซึมธาตุเหล็ก
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือด
• พักผ่อนให้เพียงพอ และหลีกเลี่ยงความเครียด

 

กลุ่มเสี่ยงที่ควรใส่ใจเป็นพิเศษ

1. ผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ โดยเฉพาะผู้ที่มีประจำเดือนมาก ควรเสริมธาตุเหล็กเป็นพิเศษ
2. หญิงตั้งครรภ์ ควรเสริมโฟเลตและธาตุเหล็ก เพื่อป้องกันภาวะโลหิตจางและส่งเสริมพัฒนาการของทารก
3. เด็กเล็กและวัยรุ่น ในวัยที่ร่างกายกำลังเจริญเติบโต การได้รับสารอาหารไม่เพียงพออาจส่งผลต่อการพัฒนาสมองและร่างกาย

 

โลหิตจางเป็นภาวะสุขภาพที่ควรได้รับการดูแลอย่างจริงจัง แม้จะเริ่มต้นด้วยอาการเล็กน้อย แต่หากปล่อยไว้โดยไม่ใส่ใจ อาจนำไปสู่ผลกระทบใหญ่หลวงต่อสุขภาพของคุณ

ดังนั้น การเริ่มต้นดูแลสุขภาพของตัวเองวันนี้ ไม่ว่าจะเป็นการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม หรือตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงเข้ารับการรักษาอย่างถูกต้อง การกระทำเหล่านี้แม้เพียงทีละนิด แต่หากเราทำเป็นประจำก็สามารถช่วยให้ห่างไกลจากภาวะโลหิตจางได้