เอ็นไขว้หน้าข้อเข่าฉีก ภัยร้ายที่นำไปสู่ข้อเข่าเสื่อม หากไม่รีบรักษา
ในกลุ่มนักกีฬาที่ต้องวิ่ง กระโดด หรือเปลี่ยนทิศทางอย่างรวดเร็ว เช่น นักฟุตบอล นักบาสเกตบอล แบดมินตัน หรือสกี อาการบาดเจ็บจากการเล่นกีฬา โดยเฉพาะ เจ็บเข่า หรือเข่าบวม มักมีสาเหตุมาจากการบาดเจ็บหรือการฉีกขาดของเอ็นหัวเข่า โดยเฉพาะเอ็นไขว้หน้าข้อเข่า
เอ็นไขว้หน้าเข่า (ACL) สำคัญต่อข้อเข่าอย่างไร?
เอ็นไขว้หน้า หรือ Anterior Cruciate Ligament (ACL) เป็นหนึ่งในเอ็นหลักที่อยู่ลึกเข้าไปในบริเวณส่วนกลางของข้อเข่า มีบทบาทสำคัญในการรักษาความมั่นคงของข้อเข่าขณะเคลื่อนไหว และป้องกันการบิดหมุนของข้อเข่า เมื่อเอ็นไขว้หน้าขาด ผู้ป่วยมักจะได้ยินเสียงลั่นในข้อ (Audible Pop) ร่วมกับมีอาการเข่าบวม และมีเลือดออกในหัวเข่าทันที
หากเกิดอาการเหล่านี้ จำเป็นต้องรีบพบแพทย์เฉพาะทาง เพื่อทำการรักษาโดยเร็วที่สุด และหากเลือกการรักษาด้วยการผ่าตัด มักจะต้องทำกายภาพบำบัดควบคู่ไปด้วย เป็นเวลาประมาณ 6 เดือน เพื่อการฟื้นตัวที่สมบูรณ์
เอ็นไขว้หน้าข้อเข่าขาดอีกหนึ่งอาการบาดเจ็บที่พบบ่อยในนักกีฬา
กีฬาที่ต้องมีการวิ่งซิกแซก หลบหลีกคู่ต่อสู้ การวิ่งลงน้ำหนัก และหมุนข้อเข่าขณะที่เขายังเหยียดตรง เช่น
ล้วนเพิ่มความเสี่ยงให้เอ็นไขว้หน้าข้อเข่า ถูกกระชากและฉีกขาดได้ง่าย นอกจากนี้การปะทะหรือการบิดของเข่าอย่างรวดเร็วและรุนแรงระหว่างการแข่งขัน ก็เป็นสาเหตุให้เอ็นไขว้หน้าฉีกขาดได้เช่นกัน
ส่วนใหญ่แล้ว การบาดเจ็บของเอ็นไขว้หน้า มักเกิดจากการที่นักกีฬาบาดเจ็บด้วยตัวเองมากกว่าการปะทะกับฝ่ายตรงข้าม โดยเฉพาะในจังหวะที่มีการวิ่งแล้วหยุดหมุนตัวอย่างฉับพลัน บางครั้งอาจเกิดในจังหวะกระโดดลงมาแล้วถูกกระแทก หรือพยายามวิ่งพลิกตัวทันทีหลังลงสู่พื้น
ปวดเข่าแบบไหน บ่งบอกว่าเอ็นไขว้หน้าขาด?
ในช่วงแรกของการบาดเจ็บ ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะไม่สามารถเดินลงน้ำหนักได้ หรือลงได้ไม่เต็มที่ เข่ามักจะบวมอย่างเห็นได้ชัดและรวดเร็ว เนื่องจากมีเลือดออกในข้อเข่า และหลังจากนั้นประมาณ 1-2 สัปดาห์ อาการปวดเข่า และเข่าบวม จะค่อยๆ ลดลง
แต่สิ่งที่ตามมาคืออาการเข่าไม่มั่นคง โดยเฉพาะเวลาที่มีการบิดหมุนเข่า หรือการเปลี่ยนทิศทางขณะเดินหรือวิ่ง เช่น การขึ้น-ลงบันได, การวิ่งซิกแซก หรือการเล่นกีฬาที่มีการเปลี่ยนทิศทางรวดเร็ว ในช่วงแรก การงอเหยียดเข่าอาจทำได้ไม่สุด เนื่องจากการมีเลือดออกในข้อเข่า หรืออาจมีการฉีกขาดของหมอนรองเข่าร่วมด้วย แต่โดยส่วนมาก หากเป็นเพียงเอ็นไขว้หน้าขาด ผู้ป่วยมักจะงอเหยียดเข่าได้สุดภายในประมาณ 1-2 เดือน
เอ็นไขว้หน้าขาด รักษาอย่างไรได้บ้าง?
การผ่าตัดมีข้อบ่งชี้ในผู้ป่วยที่มีภาวะเข่าไม่มั่นคง หรือในผู้ป่วยที่มีเอ็นไขว้หน้าขาดร่วมกับการบาดเจ็บอื่น เช่น หมอนรองกระดูกฉีกขาด สำหรับผู้ป่วยที่เอ็นไขว้หน้าขาด เพียงบางส่วน อาจสามารถรักษาด้วยกายภาพบำบัดได้
อย่างไรก็ตาม หากผู้ป่วยต้องการกลับไปเล่นกีฬาที่มีการวิ่งเปลี่ยนทิศทางบ่อยๆ เช่น ฟุตบอล, บาสเกตบอล ร่วมกับมีภาวะ เข่าไม่มั่นคง การผ่าตัดทำเอ็นไขว้หน้าข้อเข่า จึงถือว่ามีความจำเป็น ซึ่งต้องพิจารณาร่วมกับการวินิจฉัยจากแพทย์เฉพาะทาง
ปัจจุบันมีการใช้เทคนิคผ่าตัดแผลเล็กผ่านกล้อง โดยมีขนาดแผลประมาณ 0.5 เซนติเมตร บริเวณด้านหน้าเข่า และมีการเปิดแผลอีกประมาณ 2 เซนติเมตร บริเวณใต้ข้อเข่า เพื่อนำเอ็นจากกล้ามเนื้อด้านหลังเข่า (Hamstring) หรือเอ็นบริเวณสะบ้า มาสร้างเป็นเส้นเอ็นไขว้หน้าใหม่ หลังการผ่าตัด ผู้ป่วยควรทำกายภาพบำบัดควบคู่ไปด้วย การผ่าตัดแบบแผลเล็กนี้ ช่วยให้ผู้ป่วยบาดเจ็บน้อยกว่าการผ่าตัดแบบเดิม มีผลข้างเคียงน้อยกว่า และช่วยให้ผู้ป่วย ฟื้นตัวได้เร็วขึ้น
การฟื้นฟูหลังการผ่าตัด กุญแจสู่การกลับไปเล่นกีฬาอย่างมั่นใจ
การรักษาทางเวชศาสตร์การกีฬาไม่ได้สิ้นสุดลงแค่การผ่าตัดเท่านั้น แต่ผู้ป่วยยังต้องได้รับการฟื้นฟูร่างกายในด้านอื่นๆ เช่น กายภาพบำบัด และโภชนาการ ซึ่งนอกจากความพร้อมของผู้ป่วยเอง ทีมแพทย์และผู้ชำนาญการก็มีความสำคัญอย่างมาก เพราะจะช่วยให้ผู้ป่วย ฟื้นตัวได้เร็ว พร้อมที่จะกลับไปใช้ชีวิตได้อย่างสนุกเต็มที่ และกลับไปเล่นกีฬาที่รักได้เหมือนก่อนบาดเจ็บอีกครั้ง ลดความเสี่ยงในการบาดเจ็บซ้ำ และป้องกันการลุกลามไปสู่ภาวะ ข้อเข่าเสื่อม ในระยะยาว
สอบถามรายละเอียดข้อมูลเพิ่มเติม
แผนกศัลยกรรม กระดูกและข้อ โรงพยาบาลเปาโล เกษตร
โทร. 02 1500 900 ต่อ 5114
Line official account : Paolo Hospital Kaset
Line ID : @paolokaset