โรคซึมเศร้า...ความผิดปกติในจิตใจหรือแค่เรื่องของอารมณ์?
โรงพยาบาลเปาโลสมุทรปราการ
13-ธ.ค.-2567

โรคซึมเศร้า...ความผิดปกติในจิตใจหรือแค่เรื่องของอารมณ์?

โรคซึมเศร้า (Depression) เป็นปัญหาสุขภาพจิตที่กำลังเป็นที่สนใจทั่วโลก หลายคนอาจมองว่าเป็นแค่ "เรื่องของอารมณ์" หรือ "แค่รู้สึกเศร้า" แต่แท้จริงแล้ว มันมีความซับซ้อนและอาจส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อชีวิตประจำวันและสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย หากไม่ได้รับการดูแลอย่างถูกวิธี มันอาจนำไปสู่ผลลัพธ์ที่น่ากังวลและส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตของผู้ที่เป็นไม่น้อย

 


โรคซึมเศร้าคืออะไร?

โรคซึมเศร้าคือภาวะผิดปกติของจิตใจที่มีผลกระทบต่อความคิด ความรู้สึก และการใช้ชีวิตประจำวัน ไม่ใช่แค่ "อารมณ์เศร้าชั่วคราว" โดยลักษณะอาการของโรคซึมเศร้าจะมีลักษณะเด่นคือความรู้สึกเศร้า หมดความสนใจในกิจกรรมที่เคยชอบ การนอนหลับผิดปกติ เช่น นอนไม่หลับหรือนอนมากเกินไป และรู้สึกตัวเองไร้ค่า สิ้นหวัง คิดลบตลอดเวลา ในบางรายที่มีอาการรุนแรงอาจมีความคิดที่จะทำร้ายตัวเองหรือฆ่าตัวตาย

นอกจากอาการทางจิตใจ โรคซึมเศร้ายังมีผลกระทบต่ออาการทางกาย เช่น เหนื่อยล้า นอนไม่หลับ หรือเบื่ออาหาร ซึ่งทั้งหมดนี้จะเกิดอย่างต่อเนื่องนานอย่างน้อย 2 สัปดาห์ และส่งผลต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน

 

ต้นเหตุของโรคซึมเศร้ามาจากจิตใจหรือสมอง?

โรคซึมเศร้าไม่ได้เป็นแค่ "เรื่องของจิตใจ" อย่างที่หลายคนเข้าใจ แต่มันเกิดจากปัจจัยที่หลากหลาย ตั้งแต่ชีวภาพ จิตวิทยา ไปจนถึงสิ่งแวดล้อม เช่น

  1. ความไม่สมดุลของสารเคมีในสมอง : สารเคมีในสมองที่ร่างกายผลิตออกมา เช่น เซโรโทนิน (Serotonin) และโดพามีน (Dopamine) มีบทบาทสำคัญในการควบคุมอารมณ์ ซึ่งหากสารเหล่านี้ขาดสมดุล อาจนำไปสู่โรคซึมเศร้าได้
  2. ประสบการณ์ชีวิตที่กระทบกระเทือนใจ : การสูญเสียบุคคลสำคัญ เหตุการณ์ที่สร้างความเครียด ผู้ที่มีความเครียดเรื้อรัง ประสบการณ์ที่แย่ในวัยเด็ก หรือความรุนแรงในครอบครัว ล้วนเป็นปัจจัยเสี่ยงที่กระตุ้นโรคซึมเศร้า
  3. พันธุกรรม : หากสมาชิกในครอบครัวมีประวัติโรคซึมเศร้า ความเสี่ยงของการเกิดโรคก็จะเพิ่มขึ้นตามไปด้วย

 


ความแตกต่างระหว่าง “อารมณ์เศร้า” กับ “โรคซึมเศร้า”

สิ่งที่หลายคนมักเข้าใจผิดเกี่ยวกับโรคซึมเศร้าคือ "อารมณ์เศร้า" กับ "โรคซึมเศร้า" เป็นสิ่งเดียวกัน แต่ในความเป็นจริงแล้วทั้ง 2 ภาวะนี้ จะมีความแตกต่างกันหากสังเกตดูให้ดี

  • อารมณ์เศร้า เป็นสภาวะชั่วคราวที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติเมื่อเผชิญกับสถานการณ์ที่ยากลำบาก เช่น เผชิญกับการสูญเสีย ความล้มเหลว แต่อารมณ์เหล่านี้สามารถบรรเทาได้ด้วยการดูแลตัวเอง และสามารถกลับมาเป็นปกติได้เมื่อเวลาผ่านไป
  • โรคซึมเศร้า เป็นความผิดปกติที่มีลักษณะเรื้อรังและซับซ้อนกว่า เป็นความรู้สึกเศร้าที่ต่อเนื่องและลึกซึ้ง ซึ่งไม่มีเหตุผลชัดเจน และส่งผลกระทบต่อชีวิตในทุกด้าน และโรคซึมเศร้ามักต้องการการรักษาอย่างมือถูกวิธีและเหมาะสม

 

ทำอย่างไรเมื่อพบว่าตัวเอง "อาจเป็นโรคซึมเศร้า"?

หากคุณหรือคนใกล้ตัวกำลังเผชิญกับโรคซึมเศร้า หรือมีอาการเข้าข่ายดังที่กล่าวไว้ข้างต้นมากกว่า 2 สัปดาห์ เช่น เหนื่อยล้า ขาดพลัง หรือความคิดที่อยากหลีกเลี่ยงชีวิต การดูแลและรักษาที่เหมาะสมสามารถช่วยฟื้นฟูสุขภาพจิตใจและร่างกายได้

  1. การปรึกษาจิตแพทย์ : การเข้าพบผู้เชี่ยวชาญเป็นขั้นตอนแรกที่สำคัญ ทั้งการบำบัดจิตใจ (Psychotherapy) และการใช้ยา (Antidepressants) มีผลช่วยลดอาการและฟื้นฟูสมดุลของสมอง
  2. การสนับสนุนทางสังคมหรือคนรอบข้าง : ครอบครัวและเพื่อนมีบทบาทสำคัญในการช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกได้รับความเข้าใจและกำลังใจ รวมถึงการเปิดอกพูดคุยก็สามารถช่วยให้ระบายความรู้สึกและลดความเครียด ซึ่งเป็นกำลังสำคัญในการช่วยฟื้นฟูจิตใจจากภายในของผู้ป่วยได้เป็นอย่างดี
  3. การดูแลตัวเอง : การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม โดยเอาตัวเองออกมาจากสถานการณ์ที่เป็นบ่อเกิดของโรคซึมเศร้า และหันมาดูแลสุขภาพ เช่น ออกกำลังกาย นอนหลับให้เพียงพอ และการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ สามารถช่วยปรับสมดุลทั้งร่างกายและจิตใจของผู้ป่วยได้

 


“โรคซึมเศร้า” ความผิดปกติในจิตใจที่รักษาได้

สิ่งสำคัญที่ต้องทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคนี้คือ “โรคซึมเศร้าไม่ใช่ความอ่อนแอหรือความผิดพลาด” แต่เป็นโรคที่ต้องการความเข้าใจและการรักษาเหมือนกับโรคทางกาย การเปิดใจเรียนรู้เกี่ยวกับโรคนี้จะช่วยให้คุณพร้อมที่จะรับมือและช่วยเหลือผู้อื่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ และหากผู้ที่ป่วยเป็นโรคซึมเศร้าได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง ก็จะสามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างปกติ และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้

 

จะเห็นได้ว่า โรคซึมเศร้าไม่ได้เป็นแค่เรื่องของอารมณ์ แต่เป็นความผิดปกติที่มีผลกระทบต่อทุกด้านของชีวิต การทำความเข้าใจ การให้การสนับสนุน และการได้รับการรักษาที่ถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญ หากคุณหรือคนใกล้ชิดกำลังเผชิญกับโรคนี้ อย่าลังเลที่จะขอความช่วยเหลือ เพราะสุขภาพจิตสำคัญพอๆ กับสุขภาพกาย

 

 

บทความโดย
นายแพทย์ณัฐวุฒิ สุมาลัย 
แพทย์ประจำสาขาอายุรกรรม
โรงพยาบาลเปาโล สมุทรปราการ




สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
แผนก อายุรกรรมทั่วไป
โรงพยาบาลเปาโล สมุทรปราการ
โทร. 02-363-2000 ต่อ 2390-2393
รับข่าวสารและกิจกรรมทางสุขภาพดี ๆ ได้ที่
Line official account : Paolo Hospital Samutprakarn