“เข่าเสื่อม” คือ อาการที่เกิดจากความเสื่อมสภาพของกระดูกอ่อนที่ “ข้อเข่า” โดยมีสาเหตุสำคัญมาจากอายุที่มากขึ้น รวมไปถึงสาเหตุอื่นๆ เช่น มีน้ำหนักตัวมาก เกิดอาการบาดเจ็บ หรือกรรมพันธุ์ เป็นต้น หากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกวิธี โรคก็อาจจะดำเนินต่อไปเรื่อยๆ จนทำให้เกิดความเจ็บปวด หรือทำให้เกิดความยากลำบากและความไม่สะดวกในการใช้ชีวิตประจำวันได้

กลไกที่ทำให้เกิดเข่าเสื่อม

เกิดจากความเสื่อมสภาพและการสึกหรอจากการใช้งานของข้อเข่า เป็นโรคที่สร้างความลำบากในการใช้ชีวิตอยู่ไม่น้อย เพราะเข่าถือเป็นอวัยวะสำคัญที่ใช้รองรับน้ำหนักตัว ทั้งการยืน การเดิน การวิ่ง แต่คนส่วนใหญ่มักไม่ค่อยให้ความสำคัญกับการดูแลสุขภาพเข่ามากนัก เมื่ออายุมากขึ้นกล้ามเนื้อบริเวณรอบหัวเข่าที่ช่วยในการพยุง จะค่อยๆ อ่อนแอลง ภาระหน้าที่การรับน้ำหนักจึงตกไปอยู่ที่ข้อเข่ามากขึ้น ทำให้กระดูกข้อต่อ และกระดูกอ่อนของหัวเข่าเสื่อมสภาพลง เมื่อได้รับแรงกระแทกอย่างต่อเนื่อง ก็จะเกิดอาการอักเสบ เจ็บปวดบริเวณข้อเข่า และทำให้มีอาการบวม

สังเกตตัวเองสักนิด กับ 5 สัญญาณที่อาจนำไปสู่โรคเข่าเสื่อม

1. ได้ยินเสียงกรอบแกรบในเข่าเสียงภายในข้อเข่านั้นเกิดจากการที่ผิวกระดูกต้นขาและผิวกระดูกหน้าแข้งเสียดสีกัน ซึ่งโดยปกติแล้วผิวข้อกระดูกทั้งสองชิ้นจะมีหมอนรองกระดูกรองอยู่ คอยทำหน้าที่รับนํ้าหนัก กระจายแรง ป้องกันไม่ให้ผิวกระดูกชนกัน และช่วยให้ข้อต่อเคลื่อนไหวได้อย่างราบรื่น แต่ในบางคนที่อายุมากหรือเคยเกิดอุบัติเหตุที่ข้อเข่าโดยตรงจะทำให้หมอนรองกระดูกเสื่อมสลายไป เมื่อไม่มีหมอนรองกระดูกก็จะทำให้ผิวกระดูกเสียดสีกันจนเกิดเสียงดังครืดคราดขึ้นมานั่นเอง

2. ข้อเข่าฝืดแข็งหากตื่นเช้ามาแล้วรู้สึกข้อเข่าฝืดแข็ง เหยียดหรืองอเข่าลำบาก ต้องใช้เวลายืดเหยียดเข่าอยู่พักใหญ่ๆ กว่าจะลุกขึ้นมาเดินได้ มีสาเหตุมาจากการที่นํ้าหล่อเลี้ยงข้อเข่าน้อยลง ซึ่งปกติจะทำหน้าที่คล้ายกับนํ้ามันหล่อลื่นในเครื่องยนต์ ช่วยให้ข้อเข่าเคลื่อนไหวได้ราบรื่น และยังมีสารอาหารไปหล่อเลี้ยงหมอนรองกระดูกอีกด้วย ซึ่งการที่นํ้าหล่อเลี้ยงข้อเข่าลดน้อยลงจะทำให้หมอนรองกระดูกได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ จนหมอนรองกระดูกเสื่อมสภาพไวขึ้นได้เช่นกัน

3. ปวดเสียวภายในข้อเข่า อาการปวดนั้นสามารถเกิดได้จาก 2 สาเหตุหลัก คือ

• เกิดจากกล้ามเนื้อรอบๆ เข่ามีความตึงตัวสูง จากการที่เข่าทรุดตัวจึงทำให้กล้ามเนื้อต้องเกร็งค้างไว้ และเมื่อเกร็งค้างนานๆ จึงทำให้เกิดอาการปวดในที่สุด

• เกิดจากผิวกระดูกเสียดสีกัน เนื่องจากภายในกระดูกของคนเราจะมีเส้นประสาทรับความรู้สึกอยู่ เมื่อผิวกระดูกเสียดสีกันจึงทำให้เกิดอาการปวดขึ้น นอกจากนี้ยังเกิดจากผิวกระดูกที่เสียดสีกันจนเสียหายงอกขึ้นมาใหม่ ทำให้เกิดภาวะกระดูกงอกขึ้นมารอบๆ แล้วไปทิ่มแทงเนื้อเยื่อรอบๆ เข่า ทำให้เกิดอาการปวดเข่าในที่สุด และจะยิ่งปวดมากเมื่อเดินลงนํ้าหนัก

4. ข้อเข่าติดแข็งโดยปกติจะงอเข่าได้เต็มช่วง คือ พับเข่าได้สุด เหยียดเข่าได้สุด แต่เมื่อเกิดอาการเข่าเสื่อมเราจะไม่สามารถงอเข่าได้สุด อาจจะงอได้ครึ่งเดียวแล้วเมื่อพยายามกดเข่าให้งอเพิ่มขึ้นก็อาจจะรู้สึกปวดเข่าจี๊ดขึ้นมาทันที หรือรู้สึกขัดๆ ในกระดูกทำให้ไม่สามารถงอเข่าต่อได้ ซึ่งสาเหตุที่ทำให้ข้อเข่าติดแข็งนั้นเกิดจากกระดูกต้นขาและกระดูกหน้าแข้งทรุดตัวจากกล้ามเนื้อ เส้นเอ็นรอบเข่าอ่อนแรง ความมั่นคงของข้อเข่าจึงลดน้อยลง กระดูกทั้ง 2 จึงอยู่ชิดกันมากเกินไป เมื่องอเข่าจึงทำให้กระดูกทั้ง 2 ขัดกัน

5. กล้ามเนื้อรอบๆ เข่าอ่อนแรง เมื่อยง่ายโดยแบ่งออกเป็น 2 ระยะ คือ ในระยะแรก จะเริ่มปวดเข่าตอนเคลื่อนไหว เช่น เดิน วิ่ง ขึ้นบันได ย่อขา แต่อาการจะหายไปหรือดีขึ้นเมื่อทำกิจกรรมที่ไม่ต้องใช้ข้อเข่า รวมถึงอาจจะมีอาการเสียวหัวเข่า ข้อฝืดเมื่อหยุดการเคลื่อนไหวเป็นเวลานาน และเมื่อขยับข้อก็จะรู้สึกถึงการเสียดสีของกระดูกหรือมีเสียงดังในข้อ และในระยะรุนแรง อาการปวดเข่าเจ็บเข่าจะรุนแรงมากขึ้น บางครั้งอาจปวดเวลากลางคืนเมื่อเกร็งกล้ามเนื้อต้นขาเต็มที่ จะมีอาการปวดหรือเสียวบริเวณกระดูกสะบ้าหากมีการอักเสบจะมีข้อบวมร้อนและตรวจพบน้ำในช่องข้อ ถ้ามีข้อเสื่อมมานานจะพบว่าเหยียดหรืองอข้อเข่าได้ไม่ค่อยสุด กล้ามเนื้อต้นขาลีบ ข้อเข่าโก่งหลวมหรือบิดเบี้ยวผิดรูป ทำให้เดินและใช้ชีวิตประจำวันลำบากและมีอาการปวดเวลาเดินหรือขยับ

ผู้ที่มีอาการตามที่กล่าวไปนั้น หากมีอาการติดต่อกันเป็นเวลานานก็ควรไปพบแพทย์เพื่อปรึกษาและหาทางรักษา เพราะข้อเข่าเป็นอวัยวะสำคัญที่รองรับการทรงตัวของร่างกาย หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีก็อาจทำให้อาการเข่าเสื่อมมีความรุนเแรงยิ่งขึ้นจนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันได้

สอบถามรายละเอียด
ศูนย์กระดูกและข้อ อาคาร 1 ชั้น 1
โรงพยาบาลเปาโล โชคชัย 4
โทร.02-514-4141 ต่อ 1101 – 1103
Line : @Paolochokchai4