หลายคนกังวลจนไม่กล้าเข้ารับการผ่าตัดถุงน้ำรังไข่ เลยเกิดคำถามว่า ถ้าปล่อยไว้ไม่รักษา… ถุงน้ำรังไข่จะยุบไปเองได้ไหม เรามีคำตอบ!ต้องยอมรับว่า “ถุงน้ำรังไข่” เป็นภาวะผิดปกติที่พบได้บ่อยในผู้หญิงไทย โดยเฉพาะวัยทำงาน ซึ่งนอกจากความกังวลเกี่ยวกับการผ่าตัดรักษาแล้ว หลายคนก็อาจข้อสงสัยว่า หากไม่ผ่าตัดรักษา... ถุงน้ำรังไข่จะมีโอกาสยุบหายเองได้หรือไม่ และนี่คือคำอธิบายจาก พญ.ถนอมศิริ สติฐิต สูตินรีเวชแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านมะเร็งนรีเวช รพ.เปาโล เกษตร

จริงหรือไม่? ที่ “ถุงน้ำ” เกิดขึ้นเองได้

ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจว่าถุงน้ำนั้นมีหลายชนิด สำหรับถุงน้ำที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกาย หรือที่เรียกว่า functional cyst จะสามารถเกิดขึ้นเองได้ ซึ่งมักตรวจพบจากการอัลตร้าซาวนด์ โดยขึ้นอยู่กับว่าทำการอัลตร้าซาวนด์ในช่วงไหนของรอบประจำเดือน กรณีนี้ไม่ต้องตื่นเต้นอะไรเพราะสามารถยุบหายไปได้เอง ส่วนกรณีอื่นๆ เช่น ภาวะไข่ไม่ตกเรื้อรัง ที่เรามักพบเป็นถุงน้ำใบเล็กๆ หลายใบคล้ายสร้อยไข่มุกอยู่ในรังไข่ ซึ่งคนไข้มักมาด้วยอาการประจำเดือนผิดปกติ อ้วน หน้ามัน เป็นสิว มีขนขึ้น กรณีนี้ก็สามารถเกิดขึ้นได้เอง หรืออาจเกิดจากการทานอาหารเสริมบางชนิดที่ส่งผลต่อฮอร์โมน

หากตรวจพบ “ถุงน้ำ” แล้วไม่ผ่าตัด จะสามารถยุบหายเองได้หรือไม่

สำหรับกรณีที่เป็นถุงน้ำชนิด functional cyst หรือที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงตามรอบ cycle ของประจำเดือน กรณีนี้ไม่จำเป็นต้องรักษา เพียงแค่ตรวจติดตาม... เพราะถุงน้ำสามารถยุบได้เอง! แต่ถ้าเป็นถุงน้ำที่เกิดจากพยาธิสภาพ เช่น เนื้องอกชนิดหนึ่ง ช็อกโกแลตซีสต์ หรือเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ กรณีนี้ต้องรักษา ไม่สามารถหายเองได้

อาการเตือนของ “ถุงน้ำที่รังไข่” มีอะไรบ้าง

ถุงน้ำที่ยังมีขนาดไม่ใหญ่มากอาจไม่มีอาการแสดงใดๆ ให้รู้ตัว แต่สามารถตรวจเจอได้จากการอัลตร้าซาวนด์หรือตรวจภายใน แต่หากก้อนมีขนาดใหญ่ขึ้นจนไปกดเบียดอวัยวะข้างเคียง อาจทำให้มีอาการปัสสาวะบ่อย ถ่ายอุจจาระลำบาก หรือกรณีที่เป็นช็อกโกแลตซีสต์ แม้จะมีขนาดไม่ใหญ่แต่ก็ทำให้มีอาการปวดได้ เช่น ปวดประจำเดือน หรือประจำเดือนมาผิดปกติ

การรักษาถุงน้ำที่รังไข่ ต้องผ่าตัดอย่างเดียวหรือไม่

หากถุงน้ำที่ตรวจพบเป็นถุงน้ำที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน สามารถรักษาได้โดยการใช้ยาปรับประจำเดือนหรือยาปรับฮอร์โมนก็สามารถหายได้เอง แต่กรณีที่มักพบได้บ่อยในผู้หญิงไทย เช่น ช็อกโกแลตซีสต์ การรักษาสามารถทำได้หลายวิธี ขึ้นอยู่กับว่าถุงน้ำนั้นมีขนาดใหญ่หรือไม่ แต่ก็ยังถือว่าไม่อันตราย ยกเว้นกรณีที่มีก้อนเนื้อตันข้างในถุงน้ำหรือเป็นก้อนเนื้อตันล้วนๆ กรณีนี้อาจเสี่ยงมะเร็งรังไข่ได้

แสดงว่าถุงน้ำจะสามารถกลายเป็นมะเร็งได้?

ถุงน้ำที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน... กรณีนี้จะไม่เกี่ยวกับเรื่องมะเร็ง! แต่ในกลุ่มของช็อกโกแลตซีสต์หรือเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ เราพบว่าอาจมีมะเร็งซ่อนอยู่ได้ 1-2% เพราะฉะนั้น ไม่ได้แปลว่าคนไข้ช็อกโกแลตซีสต์ทุกรายจะเป็นเพียงช็อกโกแลตซีสต์ธรรมดา หากมีข้อสงสัยที่บ่งชี้ว่าเสี่ยงโรคมะเร็งก็อาจต้องตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติมเพื่อความแน่ชัด