โรคต่อมไทรอยด์ เป็นอีกกลุ่มโรคที่มักถูกมองว่าเป็นเรื่องไกลตัว ทั้งที่จริงๆ แล้ว โรคต่อมไทรอยด์เป็นโรคที่พบบ่อย และเมื่อไทรอยด์เกิดภาวะผิดปกติก็จะส่งผลกระทบต่อร่างกายอย่างมากมาย ไม่ว่าจะเป็นน้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้นหรือลดลงแบบผิดปกติ หัวใจเต้นเร็ว ใจสั่น เหนื่อย หรืออารมณ์แปรปรวน เราจึงควรให้ความสำคัญ หมั่นสังเกตความผิดปกติที่อาจเป็นสัญญาณเตือนของโรค และตรวจเช็กไทรอยด์ฮอร์โมน เพราะการรู้เร็วจะช่วยให้เรารับมือกับโรคต่อมไทรอยด์ได้อย่างถูกต้อง

เนื้อหาที่น่าสนใจ

• ต่อมไทรอยด์...มีความสำคัญอย่างไร?

• โรคต่อมไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism)

• โรคต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยเกินไป (hypothyroidism)

• โรคต่อมไทรอยด์อักเสบ (Thyroiditis)

• โรคต่อมไทรอยด์โตแบบไม่เป็นพิษ (Thyroid nodule)

• โรคมะเร็งต่อมไทรอยด์ (thyroid cancer)

ต่อมไทรอยด์...มีความสำคัญอย่างไร?

ต่อมไทรอยด์เป็นอวัยวะที่อยู่ตรงบริเวณคอ และเป็นต่อมไร้ท่อที่ใหญ่ที่สุดในร่างกาย ทำหน้าที่ในการสร้างฮอร์โมนเพื่อควบคุมระบบการเผาผลาญพลังงาน หากร่างกายมีภาวะที่ไทรอยด์ทำงานผิดปกติ ผลิตฮอร์โมนมากเกินไปหรือต่ำเกินไป ก็จะส่งผลต่อระบบการเผาผลาญ ทั้งยังส่งผลต่อการกระตุ้นการทำงานของอวัยวะต่างๆ โดยเฉพาะหัวใจและสมอง หรือแม้แต่ความแข็งแรงของผิวหนัง เล็บ หรือผม ก็มีผลเช่นกัน ซึ่งโรคของต่อมไทรอยด์สามารถแบ่งได้หลักๆ ดังนี้

• โรคต่อมไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism)

เป็นภาวะที่ต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป ส่งผลให้ฮอร์โมนไทโรซีนและฮอร์โมนไตรไอโอโดไทโรนีนถูกผลิตออกมามากเกินไปจนกลายเป็นพิษ และด้วยหน้าที่ของฮอร์โมน 2 ชนิดนี้ มีส่วนช่วยควบคุมการเผาผลาญของร่างกาย และควบคุมระดับแคลเซียมและฟอสฟอรัสในระบบไหลเวียนเลือด เมื่อฮอร์โมนเกิดผลิตออกมามาก...ก็ทำให้ระบบเผาผลาญทำงานหนักขึ้น น้ำหนักจึงลดลงอย่างรวดเร็วแบบผิดปกติ รวมถึงการมีภาวะหัวใจเต้นเร็วผิดปกติ ในสั่น เหงื่อออกง่าย ขี้ร้อน และมีอารมณ์ฉุนเฉียว

• โรคต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยเกินไป (hypothyroidism)

เป็นภาวะที่ต่อมไทรอยด์สร้างไทรอยด์ฮอร์โมนน้อยกว่าปกติ อาการแสดงจึงมักจะตรงข้ามกับภาวะไทรอยด์เป็นพิษ เช่น รู้สึกเฉื่อยชา ขี้เกียจ หายใจไม่เต็มที่ คิดช้า พูดช้า ขี้หนาว น้ำหนักเพิ่มขึ้น ซึ่งอาการมักเป็นแบบค่อยเป็นค่อยไป กว่าแพทย์จะวินิจฉัยได้... ผู้ป่วยก็อาจเป็นมาแล้วหลายปี “การตรวจฮฮร์โมนต่อมไทรอยด์” จึงเป็นอีกวิธีที่ช่วยให้แพทย์พบความผิดปกติได้เร็วขึ้น

• โรคต่อมไทรอยด์อักเสบ (Thyroiditis)

ต่อมไทรอยด์อักเสบจะแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือแบบอักเสบกึ่งเฉียบพลันและแบบอักเสบเรื้อรัง ซึ่งต่อมไทรอยด์อักเสบชนิดกึ่งเฉียบพลันนั้น จะมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อไวรัส เช่น เป็นหวัด มีไข้ หรือมีภาวะต่อมไทรอยด์โต คนไข้จะรู้สึกเจ็บเมื่อคลำที่ก้อน สามารถรักษาได้ด้วยการทานยากลุ่มสเตียรอยด์ และมักจะหายขาดได้ภายใน 3-6 เดือน

ส่วนต่อมไทรอยด์อักเสบชนิดเรื้อรังนั้น จะมีสาเหตุมาจากความบกพร่องของระบบภูมิคุ้มกัน ผู้ป่วยมักมีอาการคอโตแต่กดแล้วไม่รู้สึกเจ็บ สามารถรักษาได้ด้วยการทานยาไทรอยด์ฮอร์โมน

• โรคต่อมไทรอยด์โตแบบไม่เป็นพิษ (Thyroid nodule)

ภาวะต่อมไทรอยด์โตจะมี 2 ชนิด คือ แบบเป็นพิษและไม่เป็นพิษ ซึ่งภาวะต่อมไทรอยด์โตแบบไม่เป็นพิษนั้นจะคลำพบก้อนที่ต่อมไทรอยด์... แต่ไม่มีอาการ! ทำให้คนไข้หลายๆ รายมักสับสนกับภาวะต่อมไทรอยด์เป็นพิษ โดยภาวะต่อมไทรอยด์โตแบบไม่เป็นพิษจะมีทั้งแบบโตก้อนเดียว (Single thyroid nodule) และแบบโตหลายก้อน (Multinodular goiter)

• โรคมะเร็งต่อมไทรอยด์ (thyroid cancer)

ในกรณีที่ตรวจพบก้อนที่ต่อมไทรอยด์ หากลักษณะเป็นก้อนแข็ง มีขอบไม่เรียบ มีหินปูนในก้อน แพทย์อาจทำการส่งตรวจเพิ่มเติมเพื่อค้นหาว่ามีความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งต่อมไทรอยด์หรือไม่ ซึ่งการรักษามะเร็งต่อมไทรอยด์ที่เหมาะสมที่สุด คือ การผ่าตัด อาจผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกทั้งหมดหรือผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกเพียงข้างใดข้างหนึ่ง ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์

เพราะหน้าที่ของต่อมไทรอยด์มีความสำคัญต่อร่างกายของเราอย่างมาก หากสังเกตถึงสัญญาณผิดปกติก็อย่ารอช้า ควรมาพบแพทย์เพื่อตรวจไทรอยด์ฮอร์โมน ค้นหาความเสี่ยงโรคต่อมไทรอยด์...และเริ่มต้นรักษาอย่างถูกวิธี