นิ่วถุงน้ำดี (Gallstones) คือ ก้อนตะกอนก้อนเล็กๆ กลมๆ บ้างมีลักษณะเหลี่ยม สีขุ่นเข้ม ขนาดเล็กบ้าง ใหญ่บ้าง เกิดจากการขาดความสมดุลของน้ำดีโดยที่ก้อนนิ่วนี้สามารถสร้างปัญหานานาอาการให้กับถุงน้ำดีในร่างกายของเรา อาทิเข้าไปอุดตันบ้าง อักเสบบ้าง กลิ้งหลุดไปไปยังท่อน้ำดีใหญ่บ้าง จนเกิดระคายเคือง ติดเชื้อ ในคนไข้บางรายอาจร้ายแรงถึงขั้นกระตุ้นให้เกิดมะเร็งในถุงน้ำดีได้อีกด้วย
ข้อสังเกต คือ จะมีอาการหลังกินอาหาร โดยเฉพาะมื้อใหญ่ๆ หรือกินอาหารมันๆ บางครั้ง ปวดตอนกลางคืนจนต้องไปโรงพยาบาลเพื่อฉีดยาแก้ปวด เนื่องจากหลังกินอาหาร ถุงน้ำดีจะบีบตัวส่งน้ำดีสู่ลำไส้ เมื่อมีนิ่วขนาดค่อนข้างเล็กอยู่ในถุงน้ำดี ก้อนนิ่วเหล่านี้ก็จะไหลไปอุดบริเวณท่อถุงน้ำดี เมื่อถุงน้ำดีพยายามบีบตัวเพื่อให้น้ำดีไหลสู่ลำไส้ จึงทำให้เรามีอาการปวดอย่างรุนแรง
อาการของนิ่วในถุงน้ำดี
1. ไม่มีอาการใดๆ เลย พบโดยบังเอิญจากการตรวจร่างกายประจำปี
2. ท้องอืดหลังทานอาหาร อาหารไม่ย่อย เกิดจากนิ่วในถุงน้ำดีอักเสบเรื้อรัง ทำให้กล้ามเนื้อถูกการบีบตัวไม่ได้ จ่ายน้ำดีไม่ได้ จึงท้องอืด
3. ปวดท้องตลอดเวลาร่วมกับมีไข้ กดเจ็บท้องฝั่งขวา เกิดการอักเสบแบบเฉียบพลันเพราะถุงน้ำดีขยายตัวมาก เลือดมาเลี้ยงไม่ได้ จึงเกิดการเน่าของผิว และอาจเกิดการติดเชื้ออย่างรุนแรงได้
4. มีไข้ ปวดท้อง ร่วมกับตาเหลือง เกิดจากนิ่วขนาดเล็กไหลไปลงท่อน้ำดีใหญ่ ขวางทางเดินน้ำดีทำให้เกิดตาเหลือง เชื้อโรคเติบโต นำไปสู่การติดเชื้อ และเชื้อเข้าสู่กระแสเลือด
5. ตับอ่อนอักเสบ เนื่องจากรูเปิดท่อน้ำดีกับตับอ่อนสู่ลำไส้อยู่ร่วมกัน นิ่วสามารถอุดได้ 2 ระบบ ก่อให้เกิดการอักเสบทั้งถุงน้ำดีและตับอ่อน บางรายอาจมีอาการรุนแรงขนาดเสียชีวิตได้
การวินิจฉัย
• การทำอัลตร้าซาวด์เป็นวิธีที่ง่าย ได้ผลดี
• การเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT-SCAN) สามารถบอกตำแหน่งของนิ่วได้ดี และสามารถเห็นนิ่วในท่อน้ำดี ได้ดีด้วย
• การตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRCP) เหมาะสำหรับดูระบบท่อน้ำดีทั้งหมด
การรักษา
ปัจจุบัน การผ่าตัดผ่านกล้องถือเป็นมาตรฐานของการผ่าตัดนิ่วในถุงน้ำดี อย่างไรก็ตาม คนไข้บางรายอาจเกิดความไม่ปลอดภัย เช่น อาการรุนแรง มีพังผืดมาก จนแพทย์เห็นว่าอาจไม่ปลอดภัย อาจจำเป็นต้องเปลี่ยนเป็นการผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้องแทน ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของศัลยแพทย์ เนื่องจากการผ่าตัดผ่านกล้องมีความปลอดภัย แผลเล็ก ฟื้นตัวเร็ว
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
โรงพยาบาลเปาโล พหลโยธิน โทร. 0-2271-7000 ต่อ ศัลยกรรม
ปรึกษาแพทย์ออนไลน์
