พ่อแม่ทุกคนล้วนอยากให้ลูกมีสุขภาพแข็งแรง แต่เนื่องด้วยเด็กเล็กมีภูมิคุ้มกันโรคไม่มากนัก ร่างกายยังไม่แข็งแรงพอที่จะต้านเชื้อโรคร้ายแรงได้ โดยเฉพาะเชื้อร้ายอย่างนิวโมคอคคัส ซึ่งเป็นเชื้อโรคที่ทำให้เกิดโรคไอพีดี (IPD) อย่าง ปอดบวม โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ และโรคติดเชื้อในกระแสเลือด การป้องกันที่ดีที่สุดก็คือ “การฉีดวัคซีน”

โรค IPD คืออะไร

“โรคไอพีดี” (IPD, Invasive Pneumococcal Disease) คือโรคติดเชื้อชนิดรุนแรง ซึ่งเกิดจากแบคทีเรียที่มีชื่อว่า นิวโมคอคคัส สามารถทำให้เกิดการติดเชื้อในกระแสเลือด เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ปอดอักเสบรุนแรง ไปจนถึงทำให้พิการและเสียชีวิตได้ เราสามารถป้องกันร่างกายลูกน้อยจากเชื้อเหล่านี้ได้ด้วยการฉีด วัคซีน IPD ซึ่งไอพีดี ประกอบด้วยโรคสำคัญ 2 โรค ได้แก่ โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ และ โรคติดเชื้อในกระแสเลือด บางครั้งอาจรวมถึง โรคปอดบวม ที่มีการติดเชื้อในกระแสเลือดร่วมด้วย การติดเชื้อนิวโมคอคคัสที่ไม่รุนแรงในเบื้องต้นก็ยังอาจก่อให้เกิดโรคหูชั้นกลางอักเสบ (หูน้ำหนวก) และ โรคไซนัสอักเสบได้ หากได้รับการรักษาที่ไม่ถูกต้องอาจทำให้เชื้ออาจลุกลามไปยังอวัยวะข้างเคียงหรือสมองได้เช่นกัน

รู้จัก “เชื้อนิวโมคอคคัส”

นิวโมคอคคัส เป็นเชื้อที่พบในโพรงจมูกและลำคอ สามารถพบได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ เป็นเชื้อที่แพร่กระจายสู่ผู้อื่นได้ง่ายคล้ายกับหวัด หากได้รับเชื้อชนิดนี้ตอนที่ร่างกายแข็งแรงดีก็จะไม่แสดงอาการใดๆ แต่หากร่างกายอ่อนแอก็สามารถทำให้เกิดโรคร้ายแรงได้ โดยเฉพาะในเด็กเล็ก ซึ่งมีภูมิคุ้มกันน้อย

นิวโมคอคคัส ทำให้เกิดโรคใดบ้าง?

เมื่อร่างกายติดเชื้อนิวโมคอคคัสสามารถทำให้เกิดโรคได้หลายชนิด ไม่ว่าจะเป็น ไซนัสอักเสบ หูชั้นกลางอักเสบ (โรคหูน้ำหนวก) ปอดบวม ปอดอักเสบ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ และอาจทำให้เกิดการติดเชื้อในกระแสเลือดอย่างรวดเร็วและรุนแรง ซึ่งองค์การอนามัยโลกระบุว่า โรคติดเชื้อนิวโมคอคคัส เป็นสาเหตุอันดับ 1 ที่ทำให้เด็กอายุต่ำกว่า 5 ขวบ เสียชีวิตอย่างน้อยปีละ 1 ล้านคนทั่วโลกเลยทีเดียว โดยโรคติดเชื้อนิวโมคอคคัสที่พบบ่อยที่สุด คือ โรคปอดบวม หรือปอดอักเสบ อาการจะมีไข้ ไอ หายใจหอบ ซึ่งในแต่ละปีจะมีเด็กทั่วโลกที่เสียชีวิตจากโรคปอดบวมถึง 2 ล้านคน มากกว่าเอดส์ ไข้มาลาเรีย หรือหัดรวมกันเสียอีก

โรคไอพีดี รักษาได้หรือไม่?

โดยทั่วไปแล้วสามารถรักษาโรคไอพีดีได้ด้วยการให้ยาปฏิชีวนะร่วมกับวิธีการรักษาอื่นๆ ซึ่งมักได้ผลดีถ้าหากไดรับการรักษาอย่างทันท่วงที แต่ปัจจุบันพบว่าเชื้อนิวโมคอคคัสมีการดื้อยาปฏิชีวนะเพิ่มขึ้น จึงเป็นปัญหาในการรักษา รวมทั้งผู้ปกครองมักพาบุตรหลานมาพบแพทย์ช้า ทำให้เกิดการลุกลามของเชื้อโรคไปมากแล้ว ดังนั้นวิธีการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันโรคด้วยการฉีดวัคซีนจึงเป็นทางเลือกที่น่าจะดีกว่า

สร้างเกราะป้องกันด้วย “วัคซีนป้องกันไอพีดี”

โดยส่วนมากวัคซีนไอพีดีจะฉีดในเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี เพราะเป็นกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อนิวโมคอคคัสชนิดรุนแรง โดยในเด็กทารกเริ่มฉีดได้เมื่ออายุ 2 เดือนขึ้นไป และฉีดเข็มต่อไปเมื่ออายุได้ 4 เดือน และ 6 เดือน และครั้งสุดท้ายในช่วงอายุ 12-15 เดือน นอกจากนี้แนะนำให้ฉีดในกลุ่มเด็กเล็กที่อายุต่ำกว่า 5 ปี ที่มีการเจ็บป่วยบ่อยหรือมีโรคประจำตัวเรื้อรัง ซึ่งเป็นกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อนิวโมคอคคัส และน่าจะได้รับประโยชน์จากการฉีดวัคซีนมากกว่าเด็กกลุ่มอื่น ทั้งนี้การฉีดวัคซีนถือเป็นทางเลือกหนึ่งที่ขึ้นอยู่กับความต้องการของคุณพ่อคุณแม่ หากได้รับข้อมูลที่ถูกต้องและรับวัคซีนที่เหมาะสมกับช่วงวัย ปัญหาสุขภาพของลูกน้อยก็ไม่ใช่เรื่องน่ากังวลอีกต่อไป