ภาวะพังผืดของตับ และภาวะตับแข็ง (Liver fibrosis and cirrhosis) ภัยคุกคามสุขภาพตับ ที่ต้องรู้เท่าทัน 

        ตับ ของเราเป็นอวัยวะสำคัญที่อาจได้รับ อันตราย จากภาวะต่างๆ ได้ หาก ตับ ได้รับ อันตราย เป็นระยะเวลานาน จะทำให้เกิด การอักเสบเรื้อรัง และนำไปสู่การสร้าง พังผืดในตับ ในที่สุด หากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ได้รับการ ตรวจวินิจฉัย และ รักษาที่ถูกต้อง ภาวะพังผืดในตับ จะพัฒนาไปเป็น ภาวะตับแข็ง ซึ่งเป็น ภาวะรุนแรง ที่ส่งผลกระทบอย่างมากต่อ สุขภาพ และอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ 

อาการและระดับความรุนแรงของภาวะพังผืดในตับ 

        ผู้ป่วยที่มี ภาวะพังผืดในตับ หรือ ตับแข็ง อาจมี อาการ ที่หลากหลาย ขึ้นอยู่กับระยะและความรุนแรงของโรค เช่น เบื่ออาหาร, ดีซ่าน, น้ำหนักลด, อ่อนเพลีย, ปวดท้อง, ท้องมาน, ตัวบวม, ระบบประสาทผิดปกติ, หรือ การแข็งตัวของเลือดผิดปกติ 

ระดับ ความรุนแรงของภาวะพังผืดในตับ แบ่งออกเป็น 5 ระดับ ตามเกณฑ์ METAVIR ดังนี้: 

• F0: ไม่มี พังผืด 

• F1: มี พังผืดเล็กน้อย 

• F2: มี พังผืดระดับกลาง และมีนัยสำคัญ 

• F3: มี พังผืดระดับรุนแรง 

• F4: ภาวะตับแข็ง 

สาเหตุสำคัญของภาวะพังผืดในตับและตับแข็ง 
สาเหตุ หลักที่ทำให้เกิด ภาวะพังผืดในตับ และนำไปสู่ ภาวะตับแข็ง ได้แก่: 

1. ไวรัสตับอักเสบเรื้อรังชนิด B และ C: การติดเชื้อ ไวรัส เหล่านี้เป็นเวลานานจะกระตุ้นให้ ตับอักเสบ อย่างต่อเนื่อง 
2. การดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์: การดื่ม แอลกอฮอล์ ในปริมาณมากและเป็นเวลานานส่งผลเสียต่อ ตับ โดยตรง 
3. ภาวะไขมันพอกตับ: โดยเฉพาะ ภาวะไขมันพอกตับ ชนิดที่ไม่มี แอลกอฮอล์ เป็นสาเหตุ ซึ่งกำลังเป็น ปัญหา สุขภาพ ที่เพิ่มขึ้น 

การวินิจฉัยภาวะพังผืดในตับและตับแข็ง 

        ในกระบวนการ วินิจฉัย แพทย์ จะทำการซักประวัติ สุขภาพ, ตรวจร่างกาย ร่วมกับการ ตรวจเลือด เพื่อดูระดับ ไขมันในเลือด และ การทำงานของตับ นอกจากนี้ เพื่อความละเอียดและแม่นยำในการ วินิจฉัย มากที่สุด สามารถตรวจประเมิน ภาวะไขมันพอกตับ ได้ (เนื่องจากเป็น สาเหตุ สำคัญที่ทำให้เกิด ภาวะพังผืดในตับ ตามมา) และที่สำคัญคือการ ตรวจระดับภาวะพังผืดของตับ ด้วย การอัลตร้าซาวด์ช่องท้องด้วยคลื่นเสียงความถี่พิเศษ (Ultrasound Elastography) ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่ ปลอดภัย, ไร้รังสีอันตราย, และใช้ระยะเวลาไม่นาน การตรวจวิธีนี้มีความสำคัญอย่างมากในการบอกระดับ ภาวะอักเสบของตับ และความรุนแรงของ พังผืด ซึ่งจะช่วยในการวางแผน การรักษา และ การดูแลสุขภาพตับ ได้อย่างตรงจุด 

        การรู้เท่าทันและเข้ารับ การตรวจวินิจฉัย ตั้งแต่เนิ่นๆ จะช่วยให้สามารถดูแล สุขภาพตับ และป้องกัน ภาวะแทรกซ้อนรุนแรง จาก ภาวะพังผืดในตับ และ ตับแข็ง ได้อย่างมีประสิทธิภาพ