เบาหวาน เป็นภาวะที่ระดับน้ำตาลในเลือดสูง และสัมพันธ์กับอวัยวะต่างๆ ของร่างกายเรา เพราะทุกอวัยวะมีเลือดไปหล่อเลี้ยง
ตาเป็นหนึ่งในอวัยวะสำคัญของร่างกาย และเป็นอวัยวะที่สามารถมองเห็นหลอดเลือด เส้นประสาทด้วยเครื่องมือของจักษุแพทย์ การที่ระดับน้ำตาลในเลือดสูงต่อเนื่องเป็นเวลานาน ทำให้หลอดเลือดเสื่อมลง โดยเกิดรอยรั่ว จนทำให้มีเม็ดเลือด ไขมัน น้ำที่อยู่ในเลือดรั่วออกจากหลอดเลือดได้ ดังนั้น การตรวจจอประสาทตาเพื่อเช็คดูหลอดเลือดจึงสามารถบอกระดับความเสื่อมของเส้นเลือดจากการเป็นเบาหวานได้ ตำแหน่งหลอดเลือดอื่นๆ ก็เสื่อมได้เช่นเดียวกัน แต่มองเห็นได้ยาก
เบาหวานขึ้นจอประสาทตามีหลายระยะ แต่ความน่ากลัว คือแม้จะพบหลอดเลือดเริ่มมีรอยรั่ว เราจะเรียกภาวะนี้ว่า เบาหวานขึ้นจอประสาทตา ในระยะแรกผู้ป่วยจะไม่มีอาการผิดปกติใดๆ จึงจำเป็นต้องตรวจจอประสาทตาตามระยะที่แพทย์นัด หากพบเบาหวานขึ้นจอตาในระยะแรก การดูแล คือย้ำเตือนให้ผู้ป่วยคุมระดับน้ำตาลให้ดีขึ้น เพื่อไม่ให้หลอดเลือดเสื่อมลง เบาหวานที่ขึ้นจอประสาทตาจะไม่ลุกลามจนอาการหนัก แต่ทำให้ตามัวลงแบบถาวร
หากพบเบาหวานขึ้นจอประสาทตาในระยะรุนแรง เช่น พบหลอดเลือดฝอยงอกจากการที่ร่างกายมีภาวะหลอดเลือดเสื่อม จึงสร้างหลอดเลือดเพิ่ม แต่หลอดเลือดใหม่นี้จะเป็นหลอดเลือดที่ไม่มีคุณภาพ แตกง่าย ทำให้มีเลือดออกในจอประสาทตา และสามารถดึงรั้งให้เกิดภาวะจอประสาทตาลอกได้ด้วย ภาวะนี้การยับยั้งไม่ให้จอประสาทตาผู้ป่วยเสื่อมลง ทำได้โดยการยิงเลเซอร์ เพื่อสกัดไม่ให้เบาหวานลามไปขึ้นจอประสาทตา ร่วมกับการคุมน้ำตาล หรือการฉีดยาเข้าลูกตา เพื่อลดความบวมของจอประสาทตา
เบาหวานขึ้นจอประสาทตา สามารถทำให้สูญเสียการมองเห็นแบบถาวรได้ จำเป็นต้องได้รับการตรวจเช็คจอประสาทตาอย่างสม่ำเสมอ เพื่อการรักษาตามระยะที่พบ
การตรวจภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา ทางแผนกตาจะทำการนัดหมาย และให้คำแนะนำการปฏิบัติตัวก่อน และหลังการตรวจ ผู้ป่วยจะได้รับการหยอดยาขยายม่านตา ถ่ายรูปจอประสาทตา ด้วยเครื่อง Fundus และรับการตรวจอย่างละเอียดโดยจักษุแพทย์ ซึ่งจะนัดตรวจซ้ำทุก 1 ปี
หากพบมีภาวะเบาหวานขึ้นจอตา จักษุแพทย์จะพิจารณาให้คำแนะนำ และการรักษา เช่น ระยะที่เบาหวานขึ้นจอตาไม่มาก จะแนะนำให้ควบคุมน้ำตาล พร้อมกับมาตรวจซ้ำเป็นระยะๆ สำหรับเบาหวานขึ้นจอตาในระดับที่ 1 และระยะลุกลาม จำเป็นต้องได้รับการฉายแสงด้วยเลเซอร์ที่จอประสาทตา ตลอดจนรักษาด้วยการผ่าตัดต่อไป
ในการเตรียมผ่าตัดหากพบผู้ป่วยเป็นเบาหวาน หรือโรคประจำตัวอื่นๆ จะมีทีมสหสาขาวิชาชีพ ชึ่งประกอบด้วยแพทย์เฉพาะทางเบาหวาน ร่วมกับแพทย์เฉพาะทางอื่นๆ นักโภชนากร Diabetic Educator เภสัชกร มาร่วมให้คำแนะนำ รวมถึงการสร้าง Empowerment แก่ผู้ป่วย และผู้ดูแล เพื่อความปลอดภัยสูงสุดกับคนไข้ รวมถึงสามารถไปดูแลตนเองต่อที่บ้านได้
ที่สำคัญ ผู้เป็นเบาหวานควรได้รับการตรวจจอประสาทตาอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อคัดกรองภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา ก่อนโรคจะลุกลามจนสูญเสียการมองเห็นได้
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
โรงพยาบาลเปาโล พหลโยธิน ศูนย์เบาหวานและเฉพาะโรค อาคาร 4 ชั้น 3
โทร. 0-2271-7000 ต่อ เบาหวานและเฉพาะโรค