หากใครเคยมีอาการเจ็บคอแบบกลืนอะไรแทบไม่ได้ แค่กลืนน้ำลายยังรู้สึกทรมานจากภาวะทอนซิลอักเสบก็คงไม่อยากกลับไปเป็นซ้ำอีก ดังนั้น การเรียนรู้ต้นเหตุของอาการ และหาวิธีป้องกัน จึงเป็นทางออกที่ดีที่สุด
ต่อมทอนซิล (Tonsils) คืออะไร? อักเสบได้อย่างไร?
ต่อมทอนซิล (Tonsils) เป็นอวัยวะส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกันคอยกำจัดเชื้อโรคในคอของเราไม่ให้เข้าสู่ระบบทางเดินอาหารของร่างกาย เป็นกลุ่มของเนื้อเยื่อชนิดลิมฟอยด์ประเภทต่อมน้ำเหลือง ต่อนทอนซิลพบได้หลายตำแหน่งในช่องปาก แต่เมื่อใดก็ตามที่เกิดความผิดปกติ เกิดการติดเชื้อไวรัส หรือเชื้อแบคทีเรียกลายเป็นภาวะต่อมทอนซิลอักเสบ (Tonsillitis) พบได้บ่อยทั้งในเด็ก และผู้ใหญ่ เวลาตรวจในช่องปากจะพบต่อมทอนซิลบวมแดงมีขนาดใหญ่ขึ้น และมีเยื่อขาวๆ ปกคลุม ผู้ป่วยจะมีอาการไข้สูง หนาวสั่น เจ็บคอมาก โดยเฉพาะเวลากลืน อาจมีอาการอาเจียนหลังจากรับประทานอาหาร เพราะการรับประทานอาหารจะไปรบกวนลำคอที่เจ็บอยู่
ต่อมทอนซิลอักเสบ รักษาอย่างไร?
โดยปกติแพทย์รักษาตามอาการ เช่น ให้ยาบรรเทาอาการเจ็บคอ ยาลดน้ำมูก หรือลดไข้ ให้ยาแก้อักเสบเพื่อกำจัดเชื้อที่เป็นสาเหตุ ถ้าการอักเสบนั้นเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย หรือหากแพทย์พิจารณาว่ามีสาเหตุมาจากไวรัสก็จะให้ยารักษาตามอาการเท่านั้น เพราะยาต้านจุลชีพไม่สามารถฆ่าเชื้อไวรัสได้ นอกจากนี้ ผู้ป่วยควรดื่มน้ำมากๆ เนื่องจากผู้ป่วยเจ็บคอมากมักจะดื่มน้ำค่อนข้างน้อย พักผ่อนให้เต็มที่ รับประทานอาหารอ่อนๆ เช่น โจ๊ก หรือข้าวต้มที่ไม่ร้อนจนเกินไป หลีกเลี่ยงอาหารที่มีรสเผ็ด หรือรสจัด หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ หรือเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ และหลีกเลี่ยงการใช้เสียงชั่วคราว ในกรณีที่อาการรุนแรงอาจต้องนอนพักในโรงพยาบาลเพื่อให้น้ำเกลือ และยาต้านจุลชีพทางหลอดเลือดดำ หากเจ็บคอมากจนรับประทานอาหารไม่ได้ร่วมกับมีไข้สูง และไม่ได้รับการรักษา อาจมีภาวะแทรกซ้อนเกิดขึ้นจากการอักเสบของต่อมทอนซิลที่อาจจะกระจายกว้างออกไปจนเกิดเป็นหนอง และลุกลามผ่านช่องคอเข้าสู่ปอด และหัวใจได้
หากต่อมทอนซิลอักเสบบ่อยๆ อันตรายหรือไม่?
หากเกิดภาวะต่อมทอนซิลอักเสบอยู่บ่อยๆ ต่อมทอนซิลจะโตขึ้นแล้วเปลี่ยนสภาพเป็นแบบเรื้อรัง และอาจมีการอักเสบอย่างเฉียบพลันเป็นๆ หายๆ ได้ การที่ต่อมทอนซิลโตจะทำให้เกิดร่องหรือซอก ซึ่งเศษอาหารอาจเข้าไปตกค้างอยู่ได้ ทำให้เกิดการอักเสบยืดเยื้อออกไปและอาจจบลงด้วยการผ่าตัด
การผ่าตัดเอาต่อมทอนซิลออกจำเป็นแค่ไหน มีผลข้างเคียงหรือไม่?
โดยทั่วไปขั้นตอนการผ่าตัดต่อมทอนซิลไม่ยุ่งยาก สามารถทำได้ทั้งแบบยาชาเฉพาะที่ หรือดมยาสลบ ใช้เวลาพักฟื้นที่บ้าน 4-5 วัน ก็สามารถทำงานได้ตามปกติ สามารถมั่นใจได้ว่าไม่มีผลข้างเคียงที่จะทำให้เสียงขาดหาย เนื่องจากไม่ได้ทำการผ่าตัดที่บริเวณกล่องเสียง
การผ่าตัดต่อมทอนซิลออกนั้นเป็นการป้องกันไม่ให้เกิดการติดเชื้อ ซึ่งช่วยลดการอักเสบ และไม่มีข้อเสียแต่อย่างใด โดยการผ่าตัดแพทย์จะพิจารณาจาก
ระยะเวลาอักเสบ เช่น มากกว่า ปีละ 2-3 ครั้ง หรือการอักเสบแต่ละครั้งมีอาการรุนแรงมากเพียงใด
ผู้ป่วยมีภาวะอุดกั้นทางเดินหายใจจากต่อมทอนซิลมีขนาดใหญ่
ผู้ที่เป็นพาหะนำเชื้อโรคคอตีบ (Diptheria)
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
โรงพยาบาลเปาโล พหลโยธิน โทร.0-2271-7000 ต่อ หู คอ จมูก