การฟื้นฟู
สมรรถภาพร่างกายหลังผ่าตัด มีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง เพราะการหายของแผลผ่าตัดนั้น มีปัจจัยหลายด้านประกอบกันทั้งเรื่องของตำแหน่ง และขนาดของแผล รวมถึงชนิดของการผ่าตัดที่แตกต่างกันก็ย่อมส่งผลต่อระยะเวลาในการฟื้นตัว จึงต้องใส่ใจเป็นพิเศษ เพื่อบรรเทาอาการเจ็บปวด สร้างความแข็งแรงให้กับกล้ามเนื้อ ให้สามารถกลับมาดำเนินชีวิตตามปกติได้โดยเร็ว
การออกกำลังกาย
ที่เหมาะสมในช่วงแรกหลังการผ่าตัดจึงมีความสำคัญเป็นอย่างมาก เพราะเป็นวิธีที่จะช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวได้เร็วขึ้น ช่วยลดความเจ็บปวดหลังผ่าตัดได้ทางหนึ่ง
ฝึกหายใจเข้าออกช้าๆ ลึกๆ
เพียงฝึกบังคับลมหายใจเข้า - ออกช้าๆ ลึกๆ อยู่เสมอ ก็จะช่วยให้ปอดกลับมาทำงานได้เป็นปกติ และยังป้องกันการติดเชื้อที่ปอดด้วยเพราะการหายใจที่ถูกต้องจะลำเลียงออกซิเจนไปหล่อเลี้ยงร่างกายได้อย่างทั่วถึง ช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนหลังการผ่าตัด และขับสารที่ใช้ในการดมยาสลบออกจากร่างกายโดยเร็ว เพียงแค่หายใจเข้าทางจมูกช้าๆ จนหน้าท้องตึง และหายใจออกทางปากช้าๆ ควรทำบ่อยเท่าที่จะสามารถทำได้ หรืออย่างน้อย 5-10 ครั้ง ทุกชั่วโมง
บริหารแขน ขา และเท้ายกแขน
กำมือแบมือสลับกัน ยกเท้าสูง แล้วกระดกปลายเท้าขึ้น กระดิกนิ้วเท้า ยก และงอเข่า หมุนขา เป็นการยืดเหยียดกล้ามเนื้อข้อต่อต่างๆ โดยสามารถทำได้แม้ขณะนอน หรือนั่ง ควรทำท่าละ 10 ครั้ง ทั้งเช้า และเย็น จะช่วยลดอาการปวดตึงบริเวณข้อต่อส่วนต่างๆ รวมถึงช่วยป้องกันปัญหาเกี่ยวกับการไหลเวียนโลหิตเพราะจะทำให้การไหลเวียนของหลอดเลือดดำกลับสู่หัวใจดีขึ้น และไหลเวียนไปหล่อเลี้ยงกล้ามเนื้อส่วนต่างๆ ได้ดี เป็นการป้องกันภาวะลิ่มเลือดอุดตัน
ฝึกลุกจากเตียง เพื่อยืน และเดิน
การพยายามลุกจากเตียงให้เร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้หลังการผ่าตัด จะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัดได้หลายอย่าง สิ่งสำคัญ คือ ต้องลุกโดยไม่ปวด และไม่เกิดความดันโลหิตต่ำขณะยืน ควรตะแคงตัวก่อนลุกนั่งโดยใช้แขนช่วย ลุกขึ้นมานั่งช้าๆ และหยุดพักก่อนยืน ในช่วงแรกๆ อาจจะมีอาการเวียนหัว มึนงงบ้าง จึงควรหาตัวช่วยโดยการหาราวจับไว้ เพื่อป้องกันการล้ม จากนั้น จึงฝึกยืน และเดิน โดยในช่วงแรกควรเริ่มจากการเดินช้าๆ ในระยะเวลาที่เหมาะสม
การพลิกตัว และเปลี่ยนท่านอนพยายามพลิกตัว
จากด้านหนึ่งไปอีกด้านหนึ่งอยู่เสมอ เพราะถือเป็นการบริหารร่างกายที่มีประโยชน์ต่อการทำงานของปอดเช่นเดียวกับการฝึกหายใจช่วยลดอาการแทรกซ้อนในระบบทางเดินหายใจและช่วยให้ระบบการไหลเวียนของเลือดดีขึ้น ป้องกันการคั่ง และอุดตันของหลอดเลือดดำรวมถึงช่วยลดอาการปวดเมื่อย และแผลกดทับจากการนอนท่าเดิมเป็นเวลานาน แนะนำว่าควรพลิกตัว และเปลี่ยนท่านอนบนเตียงอยู่เสมอ ทุกๆ1 - 2 ชั่วโมง
เดินขึ้น และลงบันได
การขึ้น และลงบันได ช่วยพัฒนาทั้งความยืดหยุ่น และความแข็งแรงในช่วงแรกอาจจะต้องใช้ราวจับเพื่อช่วยพยุง และขึ้นบันไดเพียงครั้งละ 1 ขั้นเท่านั้น อย่าขึ้นบันไดที่มีความสูงมากเกินไป และต้องใช้ราวจับเพื่อช่วยพยุงตัวทุกครั้ง
การออกกำลังกายหลังผ่าตัดนั้น ขึ้นอยู่กับชนิดและวิธีของการผ่าตัดด้วย สิ่งที่สำคัญที่สุด คือ ควรออกกำลังกายอย่างค่อยเป็นค่อยไป ไม่หักโหมจนเกินไป ไม่เช่นนั้นจากที่จะเป็นการช่วยฟื้นฟู อาจกลายเป็นการสร้างความเจ็บปวดให้ร่างกายยิ่งกว่าเดิม ดังนั้น จึงควรได้รับคำปรึกษาจากแพทย์ หรือนักกายภาพบำบัด เพื่อให้ร่างกายสามารถฟื้นฟูความแข็งแรงอย่างเหมาะสม และรวดเร็ว
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
โรงพยาบาลเปาโล พหลโยธิน โทร. 0-2271-7000 ต่อ ศัลยกรรม